Umaszczenie syjamski point – chyba nie ma nikogo, kto nie znałby niezwykłej barwy futra syjamów – jednej z najbardziej znanych ras kotów. Po niej zresztą typ umaszczenia odziedziczyły – bezpośrednio lub pośrednio – inne kocie rasy, jak persy, brytyjczyki i reksy dewońskie. Zawsze podobały się colorpointy (jak inaczej nazywa się futrzaki w syjamskiej szacie). Są naprawdę urocze, zwłaszcza jasne odmiany. No i te ich oczy!
Zapis syjamskiego umaszczenia w kodzie EMS (według FIFe)
Syjamskie umaszczenie u kotów zapisujemy liczbą 33.
Nazwy syjamskiego umaszczenia w innych językach
- Angielska: Siamese pointed
- Niemiecka: Siampoints
- Francuska: Points siamois
Jak wygląda syjamskie umaszczenie?
Właściwie to chyba nie trzeba nikomu opisywać umaszczenia syjamskiego. Może jednak są tacy, co go jeszcze nie widzieli. Tak czy inaczej wypada trochę tu o tym wspomnieć.
Jak pewnie wiecie, najbardziej charakterystyczną cechą tej barwy kociego futerka jest duży kontrast między jasno zabarwionym tułowiem kota a jego ciemniejszymi pyszczkiem (maską), uszami, łapami i ogonem (u kocurów także jądrami). Te ciemne miejsca na ciele nazywane są znaczeniami lub z angielska pointami (nazwa ta częściej jest stosowana) – stąd nazwa umaszczenia „syjamski point”.
Idealny kolor ciała (tułowia) we wszystkich odmianach barwnych powinien być jednolity, ale lekkie cieniowanie jest dopuszczalne, jeśli harmonizuje z pointami. U starszych osobników tułów jest zwykle ciemniejszy, co jest normalne i dozwolone.
W odmianach pręgowanych, czyli tabby point, maska musi mieć wyraźny rysunek, szczególnie wokół oczu i nosa, na małżowinach zaś widnieć powinny charakterystyczne plamki, zwane odciskami kciuka. Nogi i ogon powinny być oczywiście równomiernie pręgowane.
W odmianach dymnych i srebrzystych pręgowanych kolor korpusu może być bledszy niż u odmian nie-srebrzystych, ze względu na srebrno-białe podszycie. U kotów dymnych jasny podszerstek najbardziej rzuca się w oczy, gdy zwierzęta są w ruchu. U odmian srebrzystych rysunek na pointach widnieje na srebrno-białym tle. Odciski kciuków na uszach są mniej widoczne.
Prócz charakterystycznego kontrastu barwy między ciałem a pointami, umaszczenie syjamskie ma jeszcze jedną typową dla siebie cechę. Mówię o niebieskim kolorze oczu, w bardzo specyficznym odcieniu. Barwa powinna być czysta i tak głęboka, jak to tylko jest możliwe.
Odmiany syjamskiego umaszczenia u kotów
- Umaszczenie seal point – Zapis umaszczenia w kodzie EMS n33. Kolor futra od beżowego do kremowego lub blado płowego. Koty te mają geny czarnego koloru futra, ale allel cs powoduje rozjaśnienie koloru, dlatego zamiast czarnych, pointy są ciemnobrązowe (seal). Lusterko i poduszki łap nosa ciemnobrązowe.
- Umaszczenie niebieski point – Zapis w kodzie EMS a33. Kolor futra niebieskawo-biały (lodowate), w chłodnym tonie. Pointy niebieskoszare, bez brązowego nalotu. Lusterko nosa i poduszki łap niebieskoszare.
- Umaszczenie czekoladowy point – Zapis w kodzie EMS b33. Kolor futra w kolorze kości słoniowej. Pointy w kolorze mlecznej czekolady. Lusterko nosa w kolorze mlecznej czekolady. Poduszki łap cynamonowe lub w kolorze mlecznej czekolady.
- Umaszczenie liliowy point – Zapis w kodzie EMS c33. Kolor futra białe zimny (magnoliowe). Pointy Liliowe (zimny, mroźny szary z lekkim różowym tonem). Lusterko nosa i poduszki łap lawendowo-różowe.
- Umaszczenie rudy point – Zapis w kodzie EMSEMS d33. Kolor futra kremowo-biały. Pointy w jasnym, ciepłym pomarańczowym kolorze. Lusterko nosa różowe. Poduszki łap różowe lub rude.
- Umaszczenie kremowy point – Zapis w kodzie EMS e33. Kolor futra kremowo-biały. Pointy pastelowo-kremowe. Lusterko nosa i poduszki łap różowe.
- Umaszczenie cynamonowy point – Zapis w kodzie EMS o33. Kolor futra w kolorze kości słoniowej. Pointy cynamonowo-brązowe w ciepłym odcieniu. Lusterko nosa cynamonowo-brązowe. Poduszki łap cynamonowo-brązowe lub różowe.
- Umaszczenie płowy point – Zapis w kodzie EMSEMS p33. Kolor futra w kolorze białej magnolii, pointy płowo-beżowe w ciepłym odcieniu. Lusterko nosa różowawo-płowe. Poduszki łap różowe lub różowawo-płowe.
- Umaszczenie seal szylkret point – Zapis uw kodzie EMS f33. Kolor futra beżowy do płowego. Pointy w plamy seal i (ciemne i/lub blade) rude. Lusterko nosa seal i/lub rude. Poduszki łap seal i/lub rude, mniej lub bardziej ze sobą wymieszane.
- Umaszczenie niebieski szylkret point – Zapis w kodzie EMS g33. Kolor futra w lodowatym niebieskawo-białym kolorze. Pointy niebiesko-szare i pastelowo-kremowo, mniej lub bardziej ze zobą wymieszane. Lusterko nosa i poduszki łap różowe i/lub niebiesko-szare.
- Umaszczenie czekoladowy szylkret point – Zapis w kodzie EMS h33. Kolor futra w kolorze kości słoniowej. Pointy czekoladowomlecznych i rudych plamach, mniej lub bardziej wymieszanych ze sobą. Lusterko nosa i poduszki łap różowe i/lub w kolorze mlecznej czekolady.
- Umaszczenie liliowy szylkret point – Zapis w kodzie EMS j33. Kolor futra lodowato biały (magnolia). Pointy w plamy fioletowe (lodowaty szary z lekkim różowym odcieniem – magnolia), mniej lub bardziej ze sobą wymieszane. Lusterko nosa i poduszki łap różowe i/lub lawendowo-różowe.
- Umaszczenie cynamonowy szylkret point – Zapis w kodzie EMS q33. Kolor futra w kolorze kości słoniowej. Pointy w plamy cynamonowo-brązowe w ciepłym odcieniu i rude, mniej lub bardziej ze sobą wymieszane. Lusterko nosa i poduszki łap różowo-rude i/lub cynamonowo-brązowe.
- Umaszczenie płowy szylkret point – Zapis w kodzie EMS r33. Kolor futra magnoliowo-biały. Pointy w plamy beżowo-płowe w ciepłym odcieniu i blado kremowe, mniej lub bradziej ze sobą wymieszane. Lusterko nosa i poduszki łap różowe i/lub różowo-płowe.
Skąd się biorą koty o syjamskim umaszczeniu?
Umaszczenie syjamski point jest efektem działania allelu cs, który hamuje produkcję barwników w skórze i włosie, ale nierównomiernie. Dzięki temu powstaje tak charakterystyczny kolor futra.
Allel cs mutacją genu, który warunkuje normalne, pełne zabarwienie kociego futra, a który określamy mianem allelu C. Allel cs jest recesywny wobec C, dlatego wszystkie koty mogące pochwalić się umaszczeniem syjamski point mają genotyp cscs.
Odmiany tabby, dymne i srebrzyste tabby syjamskiego umaszczenia są efektem współdziałania alleli cs z genami, które za te typy umaszczeń są odpowiedzialne. Dotyczy to również odmian szylkretowych.
Allel cs wpływa nie tylko na kolor futra. Powoduje również rozjaśnienie barwy oczu, dlatego koty o umaszczeniu syjamski point mają niebieskie oczy.
Kolejną niezwykłą cechą tegoż umaszczenia jest to, że osobniki mogące się nim poszczycić przychodzą na świat całkiem białe! Charakterystyczne ciemne pointy pojawiają się z czasem.
Wynika to z fakty, że działanie allelu cs zależy od temperatury. Im jest wyższa, tym działanie allelu cs jest silniejsze, więc zwierzak jest jaśniejszy. W łonie matki panuje wysoka temperatura, dlatego noworodki są białe. Później te partie ciała, które mają niższą temperaturę, a więc pyszczek, uszy, łapy, ogon i jądra, ciemnieją.
Słyszałem również o tym, że osobniki o syjamskim umaszczeniu, które przebywają w niższej temperaturze są jaśniejsze od tych, które żyją w cieplejszym klimacie. Na przykład te, które zimą dużo wychodzą nad dwóch niż te, które nosa nie wychylają z ciepłych mieszkanek.
Trochę historii umaszczenia syjamskiego
Nie ma wątpliwości, że umaszczenie syjamski point pojawiło się u kotów bardzo dawno temu. Jest tak stare, jak rasa syjamów, a może nawet starsze.
Pierwsze wzmianki o colourpointach znalazły się w Księdze poezji o kotach z roku 1350 i dotyczyły najprawdopodobniej hodowanych wówczas w czystości rasy na dworach królewskich kotów w typie syjamskim. Pierwszy opis kota o dziwnym umaszczeniu point zawdzięczamy niemieckiemu podróżnikowi Peterowi Simonowi Pallasowi. W roku 1793 dokładnie opisał on spotkane nad Morzem Kaspijskim koty, które kolorem odpowiadały znanym nam dziś kotom syjamskim. Do Europy (do londyńskiego ogrodu zoologicznego) pierwsze syjamy przyjechały na początku XIX wieku. Już wtedy zachwycano się ich niezwykłym umaszczeniem i zupełnie niespotykanym kolorem oczu.
Wojciech- Albert Kurkowski, Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 2(18) luty 2007, wydawnictwo Galaktyka
Koty o syjamskim umaszczeniu w hodowli
Umaszczenie syjamskie tak spodobało się kociarzom, że hodowcy kotów zaczęli je wprowadzać do innych ras. Nie zawsze spotykało się to z szeroką akceptacją. W przypadku niektórych starych ras kotów, ich konserwatywni wielbiciele kategorycznie sprzeciwiali i sprzeciwiają się tej praktyce.
W przypadku umaszczenia syjamskiego problemem jest to, że dziedziczone jest ono przez geny recesywne. Problemem zarówno dla wielbicieli tej barwy futerka, jak i dla tych, którzy nie chcą jej widzieć u hodowanych przez siebie zwierzakach.
Jak zawsze w przypadku genów recesywnych, nie zawsze wiadomo, czy kot jest nosicielem allelu cs. Ten zaś może być przenoszony z pokolenia na pokolenie przez wiele lat. Podobno zdarzyło się, że allel cs był przekazywany przez 21 pokoleń, zanim w miocie powiały się młode o syjamskim umaszczeniu.
Rasy, w których umaszczenie syjamskie jest uznane (według FIFe)
- Amerykański curl długowłosy ACL
- Amerykański curl krókowłosy ACS
- Cymric CYM
- Doński sfinks DSP
- Kot egzotyczny EXO
- Kot balijski BAL
- Kot bengalski BEN
- Kot brytyjski długowłosy BLH
- Kot brytyjski krótkowłosy BSH
- Kot perski PER
- Kot syjamski SIA
- Kot tajski THA
- LaPerm długowłosy LPL
- LaPerm krótkowłosy LPS
- Manx MAN
- Neva masquerade NEM
- Peterbald PEB
- Ragdoll RAG
- Reks kornwalijski CRX
- Reks dewoński DRX
- Reks niemiecki GRX
- Selkirk reks długowłosy SRL
- Selkirk reks krótkowłosy SRS
- Sfinks SPH
- Snowshoe SNO
- Święty kot birmańki SBI
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Allison Stillwell at en.wikipedia
[Public domain],
Wikimedia Commons