Tonkijskie umaszczenie u kotów należy do jednych z ciekawszych. A to ze względu na sposób dziedziczenia. Z drugiej jednak strony mechanizmy dziedziczenia umaszczenia tonkijskiego są poważnym minusem przy hodowli kotów tonskijskich – przynajmniej moim zdaniem. Zwracam Wam też uwagę na to, że przedstawione poniżej dane nie muszą odzwierciedlać rzeczywistej liczby tonkijskiego potomstwa w miocie. To statystyka, która ma uzmysłowić nam, jakie jest prawdopodobieństwo narodzin tak umaszczonych kociąt po różnych rodzicach.
Geny odpowiedzialne za tonkijskiego umaszczenie u kotów
Umaszczenie tonkijskie jest ściśle związane z umaszczeniem syjamskim i umaszczeniem burmskim. Jak może pamiętacie, za umaszczenie syjamskie odpowiada allel cs, a za umaszczenie burmskie allel cb. Umaszczenie tonkijskie zaś powstaje z połączenia tych dwóch alleli. A zatem wszystkie koty tonkijskie mają genotyp cscb.
Kojarzenie kota o umaszczeniu syjamskim z kotem o umaszczeniu burmskim
Zobaczmy zatem na początek, jak przebiega kojarzenie kota u umaszczeniu syjamskim z kotem o umaszczeniu burmskim. Kot syjamski to genotyp cscs, kot burmski to genotyp cbcb – jasnym jest zatem, że u potomstwa tej pary występuje wyłącznie genotyp cscb i tonkijska barwa futra – innej możliwości nie ma – co widzimy na rysunku poniżej.
Kojarzenie kota o umaszczeniu syjamskim z kotem o umaszczeniu burmskim
Czyli przy kojarzeniu kota kota o umaszczeniu syjamskim z kotem o umaszczeniu burmskim, 100% miotu ma umaszczenie tonkijskie.
Kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu tonkijskim
Jak widzimy na rysunku poniżej każdy z kotów o tonkijskim futrze wytwarza dwa rodzaje komórek rozrodczych: z allelami cs i z allelami cb – po ich wymieszaniu się genów u potomstwa, w statystycznym miocie tylko część kociąt ma tonkijskie umaszczenie, reszta to kocięta o umaszczeniach syjamskim i burmskim.
Kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu tonkijskim
Czyli przy kojarzeniu kota kota o umaszczeniu syjamskim z kotem o umaszczeniu burmskim 50% miotu ma umaszczenie tonkijskie, 25% umaszczenie syjamskie i 25% umaszczenie burmskie.
Kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu syjamskim i z kotem o umaszczeniu burmskim
A co się stanie, gdy skojarzymy kota o umaszczeniu z tonkijskim z kotem o umaszczeniu syjamskim? Na rysunku poniżej widać, że geny rodziców u potomstwa rozkładają się w tym przypadku taki sposób, że statystyczny miot tej pary składa się 50% potomstwa o syjamskim futrze i 50% o futrze tonkijskim.
Kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu syjamskim
A kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu burmskim? Rezultat podobny, z tą różnicą, że w statystycznym miocie obok kociąt o umaszczeniu tonkijskim pojawiają się kocięta o umaszczeniu burmskim.
Czyli przy kojarzeniu kota kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu syjamskim lub z kotem o umaszczeniu burmskim 50% miotu ma umaszczenie tonkijskie.
Kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim
Mówiąc o umaszczeniu nie-tonkijskim, mamy w tym przypadku na myśli inny kolor futra niż point, czyli także nie syjamskie i nie burmskie: jednolite, jednolite tabby itd.
Kot o umaszczeniu tonkijskim ma genotyp cscb. Kot o umaszczeniu nie-tonkijskim zaś genotyp CC, Ccs lub Ccb., a w bardzo rzadkich przypadkach również Cca, Cc, caca lub cc (tak rzadkich, że możemy nie brać ich pod uwagę). Czyli kojarząc ze sobą kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem u umaszczeniu nie tonkijskim możemy skojarzyć:
- kota o genotypie cscb z kotem o genotypie CC,
- kota o genotypie cscb z kotem o genotypie Ccs,
- kota o genotypie cscb z kotem o genotypie Ccb.
W pierwszym przypadku całe potomstwo ma jednolite umaszczenie, przy czym połowa ma genotyp Ccs a połowa Ccb, Kocięta o tonkijskim umaszczeniu mogą narodzić się tylko w drugim i trzecim przypadku, ponieważ jednolicie umaszczeniu rodzic ma albo allel cs, albo cb.
Dla przykładu sprawdźmy efekty kojarzenia kota u genotypie cscb z kotem o genotypie Ccs. Zobaczmy rysunek poniżej. Widzimy, że w statystycznym miocie tej pary tylko 1/4 kociąt ma tonkijskie umaszczenie (tak samo stanie się, gdy zamiast kota o genotypie Ccs weźmiemy kota o genotypie Ccb).
Kojarzenie kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim
Czyli przy kojarzeniu kota kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim 0-25% miotu ma umaszczenie tonkijskie.
Kojarzenie kota o umaszczeniu nie-tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim
Pozostało nam jeszcze sprawdzić efekty kojarzenia kota o umaszczeniu nie-tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim. Jak już to sobie powiedzieliśmy powyżej, bierzemy tu pod uwagę futrzaki o genotypach CC, Ccs lub Ccb. Czyli możemy skojarzyć tu:
- kota o genotypie CC z kotem o genotypie CC,
- kota o genotypie CC z kotem o genotypie Ccs,
- kota o genotypie CC z kotem o genotypie Ccb
- kota o genotypie Ccs z kotem o genotypie CC,
- kota o genotypie Ccs z kotem o genotypie Ccs,
- kota o genotypie Ccs z kotem o genotypie Ccb,
- kota o genotypie Ccb z kotem o genotypie CC,
- kota o genotypie Ccb z kotem o genotypie Ccs,
- kota o genotypie Ccb z kotem o genotypie Ccb.
Jeśli mamy doczekać się kociąt tonkijskich, jeden futrzak z naszej pary musi mieć genotyp Ccs, a drugi genotyp Ccb – tylko w takim przypadku u potomstwa może wystąpić genotyp cscb, który oznacza umaszczenie tonkijskie, co widzimy na rysunku poniżej. W każdym innym przypadku potomstwa o tej barwie futra nie znajdziemy.
Kojarzenie kota o umaszczeniu nie-tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim
Czyli przy kojarzeniu kota kota o umaszczeniu nie-tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim 0-25% miotu ma umaszczenie tonkijskie.
Wnioski z dziedziczenia tonkijskiego umaszczenia u kotów
- Umaszczenie tonkijskie dziedziczy się niezależnie od płci.
- Umaszczenie tonkijskie jest recesywne wobec umaszczeń: jednolitego, syjamskiego i burmskiego.
- Umaszczenie syjamskie i burmskie są wobec siebie semidominujące.
- Najszybszym sposobem na uzyskanie potomstwa o tonkijskim umaszczeniu jest kojarzenie kota o syjamskim umaszczeniu z kotem o burmskim umaszczeniu.
- Średnie prawdopodobieństwo uzyskania tonkijskiego potomstwa mamy przy kojarzeniu kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu tonkijskim, kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu syjamskim i kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu burmskim.
- Małe szanse na kocięta tonkisjkie mamy przy kojarzeniu kota o umaszczeniu tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim
- Najmniejsze szanse na uzyskanie potomstwa o tonkijskim uamszczeniu mamy przy kojarzeniu kota o umaszczeniu nie-tonkijskim z kotem o umaszczeniu nie-tonkijskim (pamiętajmy, że tylko niewielki procent tych kotów jest nosicielami allelu cs lub cb).
- Nigdy nie uzyskamy kociąt o tonkijskim umaszczeniu przy kojarzeniu kota syjamskiego z kotem syjamskim i kota burmskiego z kotem burmskim.
Tekst i rysunki: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Kamée (Own work) [CC BY 3.0],
via Wikimedia Commons
