Czy znacie japońskie bobtaile? To rasa kotów, które cechują się charakterystycznym krótkim ogonem. Dziedziczenie tej cechy nie jest skomplikowane, o czym przekonamy się za chwilę. Pamiętajcie, że przedstawione w tym tekście liczby to dane statystyczne – rzeczywiste wyniki krycia mogą nieco od nich odbiegać.
Geny odpowiedzialne za krótki ogon u kotów
Jak to już wspomniałem w tekście Krótki ogon u kotów (patrz tutaj), najbardziej znaną mutacją skracającą koci ogon jest ta, która występuje u japońskich bobtaili. Niektórzy sądzą, że pojawiła się ona również u kilku innych krótkoogonowych ras.
Omawiany zmutowany gen zapisujemy literami Jb, od nazwy rasy japoński bobtail. W użyciu jest również skrót Br, będę tu jednak stosował pierwszy wariant. Formalnie rzecz biorąc, allel Jb jest dominujący, ponieważ wystarczy jeden, by ogon kota uległ skróceniu. Jednakże siła działania tego genu jest większa w układzie homozygotycznym, dlatego czasami traktowany jest jako recesywny – niezbyt chyba poprawnie.
Proponuję uznać allel Jb za dominujący, ewentualnie o nie pełnej dominacji. Jego antagonistą jest allel warunkujący normalną długość ogona. Oznaczany go symbolem jb. Ich wzajemne oddziaływanie przynosi następujące efekty:
- w układzie JbJb występuje skrócenie ogona,
- w układzie Jbjb występuje skrócenie ogona,
- w układzie jbjb występuje normalnej długości ogon.
Kojarzenie kota krótkoogonowego z kotem krótkoogonowym
W świetle tego, co napisałem powyżej, kojarząc ze sobą dwa koty o skróconym ogonie, możemy połączyć:
- kota o genotypie JbJb z kotem o genotypie JbJb,
- kota o genotypie JbJb z kotem o genotypie Jbjb,
- kota o genotypie Jbjb z kotem o genotypie Jbjb.
Jak widać na poniższym schemacie, w pierwszym przypadku sprawa jest prosta. Potomstwo tej pary może mieć wyłącznie genotyp JbJb – innej możliwości nie ma, ponieważ rodzice mają wyłącznie allele Jb.
Kojarzenie kota krótkoogonowego z kotem krótkoogonowym
W przypadku kojarzenia kota o genotypie JbJb z kotem o genotypie Jbjb sytuacja jest już nieco bardziej skomplikowana. Jeden z rodziców ma dwa allele Jb, a drugi jeden allel Jb oraz jeden allel jb. Oznacza to, że statystycznie połowa kociąt będzie miała genotyp JbJb a druga połowa genotyp Jbjb, czyli wszystkie młode mają ogon krótki, ale u połowy powinien mieć on najbardziej pożądaną długość i kształt. Widać to na schemacie poniżej.
Kojarzenie kota krótkoogonowego z kotem krótkoogonowym
I wreszcie trzeci przypadek: kojarzenie kota o genotypie Jbjb z kotem o genotypie Jbjb. Jak widzimy na poniższym schemacie, statystycznie uzyskamy 25% kociąt o genotypach JbJb, czyli o najbardziej pożądanych krótkich ogonach, 50% kociąt o genotypach Jbjb, czyli o krótkich ogonach oraz 25% kociąt o genotypach jbjb, czyli z długimi ogonami.
Kojarzenie kota krótkoogonowego z kotem krótkoogonowym
Kojarzenie kota krotkoogonowego z kotem o normalnym ogonie
Gdy kojarzymy ze sobą kota o krótkim ogonie z kotem o normalnym ogonie możemy łączyć:
- kota o genotypie JbJb z kotem o genotypie jbjb,
- kota o genotypie Jbjb z kotem o genotypie jbjb.
W pierwszym przypadku każde z potomstwa ma genotyp Jbjb, czyli krótki ogon, co widzimy na schemacie poniżej.
Kojarzenie kota krotkoogonowego z kotem o normalnym ogonie
Przy kojarzeniu kota o genotypie Jbjb z kotem o genotypie jbjb natomiast, połowa młodych ma genotyp Jbjb, połowa zaś genotyp jbjb. Czyli 50% kociąt rodzi ze skróconym ogonem a 50% z ogonem normalnej długości. Witać to na schemacie poniżej.
Kojarzenie kota krotkoogonowego z kotem o normalnym ogonie
Kojarzenie kota o normalnym ogonie z kotem o normalnym ogonie
Najprostszy przypadek, w którym możliwy jest tylko jeden efekt. Kojarzymy tu:
- kota o genotypie jbjb z kotem o genotypie jbjb.
W tej sytuacji całe potomstwo będzie miało genotyp jbjb. Innej możliwości nie ma. A zatem wszystkie kocięta mają normalny, długi ogon. Widać to na poniższym schemacie.
Kojarzenie kota o normalnym ogonie z kotem o normalnym ogonie
Wnioski z dziedziczenia krótkiego ogona u kotów
- Krótki ogon dominuje nad długim.
- Potomstwo o krótkim ogonie można uzyskać zarówno z kojarzenia dwóch kotów o krótkich ogonach, jak i z kojarzenia kota krótkoogonowego z kotem długoogonowym.
- Koty o długich ogonach możemy uzyskać zarówno z kojarzenia dwóch kotów o krótkich ogonach, jak i z kojarzenia kota krótkoogonowego z kotem długoogonowym, przy czym bardziej prawdopodobne jest to w drugim przypadku.
- Gdy każde z rodziców ma długi ogon, dzieci również będą miały długie ogony.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Heikki Siltala
[CC BY 3.0], via Wikimedia Commons
