FAIDS, czyli Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów jest poważną chorobą zakaźną, przypominającą ludzkie AIDS – stąd jej popularna nazwa: kocie AIDS. Czy to znaczy, że zagraża ona również człowiekowi? Co jest przyczyną Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów? Jak się objawia i jak się go leczy?
Co wywołuje Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów?
Przyczyną Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów jest wirus Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów (ang. Feline Immunodeficiency Virus, w skrócie FIV), zaliczany do rodzaju lentiwirusów, z rodziny retrowirusów, których materiał genetyczny zawarty jest w łańcuchu RNA (kwas rybonukleinowy). Zakażenie nim skutkuje postępującym wyniszczeniem organizmu, choć przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo.
Struktura i właściwości fizyczne wirusa FIV są zbliżone do wirusa HIV. Białka integrazowe HIV i FIV cechuje 86% podobieństwo i 37% identyczność. Wykazują one podobne właściwości biochemiczne. Cząsteczka wirusa ma kształt zbliżony do kuli o średnicy 80 – 100 nm. Materiał genetyczny wirusa jest otoczony dwuwarstwowym izometrycznym kapsydem, zaś zewnętrzną otoczkę stanowi błona białkowo-lipidowa pokryta przez drobne wypustki. Koncentryczny nukleoid ma kształt pałeczkowaty względnie stożkowaty. Wirus ginie pod wpływem działania czwartorzędowych zasad amoniowych, detergentów, związków fenolowych, alkoholu i formaliny. W 60 stopni przeżywa kilka minut. Obecnie wyróżnia się dwa podtypy wirusa FIV A i B. Podtyp B cechuje się bardziej zaawansowaną adaptacją do organizmu gospodarza.
FIV – Zespół nabytego niedoboru immunologicznego kotów. Weterynarz.com.pl. Opublikowany 19 października 2006
W jaki sposób dochodzi do zakażenia wirusem Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów?
Feline immunodeficiency virus nie należy do bardzo inwazyjnych i wcale nie tak łatwo się nim zarazić. Do zakażenia dochodzi wyłącznie drogą bezpośrednią, za pośrednictwem płynów ciała.
Głównym źródłem zakażenie jest ślina, która dostaje się do organizmy zwierzęcia w momencie ugryzienia. Dlatego można spotkać się z opinią, że Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów roznoszą przede wszystkim niekastrowane kocury, które walczą o rewir i samice.
FIV może być przekazywany między kotami także podczas kopulacji, a kotka może zarażać nim swe dzieci w okresie rozwoju płodowego lub przy porodzie oraz za pośrednictwem mleka. Uważa się jednak, że są to rzadkie przypadki – te drogi zakażenia nie mają większego znaczenia w rozprzestrzenianiu się choroby, podobnie jak transfuzja krwi.
Choroba nie przenosi się przez wspólne miski, kuwety, legowiska i inne przedmioty – podobnie, jak w przypadku HIV.
Objawy Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów
Zarazek po wniknięciu do organizmu jest kopiowany na DNA gospodarza i wbudowywany jako tzw. prowirus – pojawia się zakażenie utajone (latentne). Wirus namnaża się w komórkach, makrofagach, limfocytach. W ten sposób kot ulega powolnemu zakażeniu utajonemu. Objawy kliniczne mogą pojawić się dopiero po latach. Ale tylko niektóre z zakażonych osobników zachorują, większość pozostanie zakażona bezobjawowo.
lek. wet. Jarosław Balcerak: Wirusowy Niedobór Immunologiczny Kotów, czyli koci AIDS. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 12(16) grudzień 2006. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.
Wyróżniamy 3 fazy zakażenia wirusem Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów:1
- Faza ostra – Zwykle trwa około 4-6 tygodni. Objawia się złym samopoczuciem, powiększonymi węzłami chłonnymi i gorączką. Obserwujemy również obniżenie liczby leukocytów. Może dochodzić do wtórnych infekcji bakteryjnych.
- Faza bezobjawowa – Może trwać nawet do 7 miesięcy, zależnie od kondycji zwierzaka i warunków, w których przebywa. Jak łatwo się domyślić, w tej fazie nie ma widocznych objawów. Zwierzak wydaje się całkiem zdrowy, niemniej jednak choroba stopniowo wyniszcza organizm kota.
- Faza przewlekła – Występuje głównie u zwierząt pięcioletnich – dziesięcioletnich. Objawami są tu zapalenia jamy ustnej i dziąseł biegunki, przewlekłe zapalenie dróg oddechowych i moczowych, ropne zapalenie spojówek i światłowstręt, ropne zapalenie uszu oraz wyniszczenie organizmu. Zwierzę może mieć dreszcze. Pojawiają się również objawy neurologiczne, jak padaczka, mimowolne drgania mięśni, zmiany w zachowaniu kota.
- Dla zakażenia wirusem Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów charakterystyczne jest to, że powoduje spadek odporności, spowodowany zniszczeniem układu immunologicznego. Podobnie, jak w przypadku ludzkiego AIDS, problemem są tu zakażenia i choroby, wobec których zwierzak staje się bezbronny.
Diagnozowanie Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów
Diagnozowanie Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów jest trudne ze względu na bark typowych objawów. Tak naprawdę obserwujemy jedynie objawy wtórnych zakażeń, związanych ze spadkiem odporności. Zwierzak może być chory na całkiem pospolite choroby, jak przeziębienie czy infekcje grzybicze, które nie muszą być związane z inwazją wirusa niedoboru immunologicznego.
FAIDS powinno podejrzewać się u osobników, u których występują przewlekłe, powracające zakażenia i inwazje pasożytów. Zazwyczaj na początku zakażeń FIV zachorowania pojawiają się rzadko, ale w miarę upływu czasu obserwuje się coraz częstsze nawrotowe zachorowania. (…) FAIDS należy brać pod uwagę, gdy nieskuteczne okazuje się leczenie różnych chorób bakteryjnych, pasożytniczych czy grzybiczych. (…) Lekarze weterynarii dysponują testami, które są pomocne w rozpoznawaniu wirusowego niedoboru immunologicznego kotów.
lek. wet. Jarosław Balcerak: Wirusowy Niedobór Immunologiczny Kotów, czyli koci AIDS. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 12(16) grudzień 2006. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.
Leczenie Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów
Nie ma leczenia przyczynowego tej choroby. Zwierzę, u którego stwierdzamy zakażenie wirusem niedoboru immunologicznego, będzie nosicielem zarazka do końca życia, ale jeśli nie wykazuje objawów chorobowych, to może doskonale funkcjonować przez wiele lat.
lek. wet. Jarosław Balcerak: Wirusowy Niedobór Immunologiczny Kotów, czyli koci AIDS. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 12(16) grudzień 2006. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.
Koci AIDS, czyli Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów jest chorobą nieuleczalną. Terapia obejmuje wyłącznie wtórne zakażenia, związane ze spadkiem odporności. Chore zwierzę należy otoczyć szczególną opieką. Podawać mu dobrej jakości karmę i trzymać w jak najbardziej optymalnych warunkach.
Profilaktyka Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów
Profilaktyka Zespołu Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów polega przede wszystkim na zmniejszaniu ryzyka zakażenia. Można to robić poprzez ograniczanie kontaktów zwierzaka z obcymi, nieznanymi kotami, np. nie wypuszczając go na dwór.
Zaleca się również kastrować kocury, co zmniejsza u nich tendencje do włóczęgostwa i wdawania się w bijatyki z innymi samcami. Z kolei kastracja kotek zapobiega ryzyu zakażenia podczas krycia.
Od 2002 roku dostępna jest szczepiona przeciw tej chorobie, ale skuteczność jej jest kwestionowana, ponieważ wirus FIV, podobnie jak wirus HIV u ludzi, wykazuje dużą zmienność antygenową. Stworzenie tej szczepionki ma również znaczenie dla nas, ponieważ może przyczynić się do powstania szczepionki przeciwko AIDS u ludzi.
lek. wet. Jarosław Balcerak: Wirusowy Niedobór Immunologiczny Kotów, czyli koci AIDS. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 12(16) grudzień 2006. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Calcifer (Own work)
[CC BY-SA 4.0],
via Wikimedia Commons
Przypisy:
1. Vetopedia.pl
