Ostatnio pisałem o dziedziczeniu umaszczenia srebrzystego, ale bez uwzględnienia umaszczenia dymnego (dlaczego tak, tłumaczę w tekstach Srebrzyste umaszczenie u kotów i Dymne umaszczenie u kotów). Kolej zatem na dziedziczenie umaszczenia dymnego. Pamiętajcie, że przedstawione w tym tekście liczby to dane statystyczne – rzeczywiste wyniki krycia mogą nieco od nich odbiegać.
Geny odpowiedzialne za dymne umaszczenie u kotów
Przypomnę, że koty o umaszczeniu dymnym mają genotyp aaII lub genotyp aaIi. W przeciwieństwie więc do kotów srebrzystych nie mają ani jednego alleli A (agouti). Mają jednak jeden lub dwa allele I, które warunkują specyficzne zabarwienie włosów.
Kojarzenie kota dymnego z kotem dymnym
Genotyp kota dymnego to aaII lub aaIi. Oznacza to, że kojarząc ze sobą dwa koty o dymnym umaszczeniu możemy połączyć:
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie aaII,
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie aaIi,
- kota o genotypie aaIi z kotem o genotypie aaIi.
Można rozważyć efekty każdego z tych kryć, ale dla nas w tej chwili znaczenie mają tylko dwa skrajne. To wystarczy, by zorientować się, ile statystycznie w miotach kodów dymnych rodzi się dymnego potomstwa.
Gdy skojarzymy ze sobą kota o genotypie aaII z kotem o genotypie aaII, na świat przyjdą wyłącznie kocięta o genotypach aaII. Nie ma inne możliwości, ponieważ każde z rodziców produkuje tylko komórki rozrodcze z allelami aI. Oznacza to, że w miocie tej pary zawsze przychodzą na świat dymne kocięta.
W drugim przypadku kojarzymy kota o genotypie aaIi z kotem o genotypie aaIi. Tym razem każde z rodziców wytwarza dwa rodzaje komórek rozrodczych: zawierających allele aI oraz zawierające allele ai. W konsekwencji miotach tej pary znajdą się kocięta o genotypach aaII, aaIi oraz aaii, w stosunku 1:2:1. Pod względem fenotypów wygląda to następująco: 3/4 kociąt o dymnym umaszczeniu oraz 1/4 o jednolicie zabarwionych włosach.
Kojarzenie kota dymnego z kotem dymnym
Czyli przy kojarzeniu dwóch dymnych kotów, dymne kocięta statystycznie stanowią 75-100% miotu.
Kojarzenie kota dymnego z kotem srebrzystym
Kot o srebrzystym umaszczeniu może mieć genotyp AAII, AaII, AAIi, AaIi. Dymny to genotyp aaII lub aaIi. Oznacza to, że możemy skojarzyć ze sobą:
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie AAII,
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie AaII,
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie AAIi,
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie AaIi,
- kota o genotypie aaIi z kotem o genotypie AAII,
- kota o genotypie aaIi z kotem o genotypie AaII,
- kota o genotypie aaIi z kotem o genotypie AAIi,
- kota o genotypie aaIi z kotem o genotypie AaIi.
Sprawdźmy efekty tych kryć. W pierwszym przypadku kojarzymy dymnego kota o genotypie aaII ze srebrzystym kotem o genotypie AAII. Z tego związku mogą narodzić się wyłącznie srebrzyste kocięta o genotypie AaII. Dymnych nie będzie.
W ostatnim przypadku kojarzymy dymnego kota o genotypie aaIi ze srebrzystym kotem o genotypie AaIi. Dymny rodzic produkuje tu dwa rodzaje komórek rozrodczych: aI oraz ai. Srebrzysty rodzic wytwarza cztery rodzaje komórek rozrodczych: AI, Ai, aI oraz ai. Wymieszanie ich podczas zapłodnienia skutkuje kociętami o genotypach AaII, AaIi, Aaii, aaII, aaIi oraz aaii, w stosunku 1:2:1:1:2:1.
Pod względem fenotypów wygląda to następująco: 6/16 kociąt srebrzystych, 2/16 kociąt zwykłych tabby, 6/16 kociąt dymnych oraz 2/16 kociąt jednolitych. Czyli dymne kocięta stanowią statystycznie 37,5% miotu.
Przy kojarzeniu kota dymnego z kotem srebrzystym, prawdopodobieństwo narodzin dymnego potomstwa może być jednak większe. Na przykład ze związku dymnego kota o genotypie aaII ze srebrzystym kotem o genotypie AaII. Jak widzimy na poniższym schemacie, w miotach tej pary znajdziemy kocięta o genotypach AaII oraz aaII, w stosunku 1:1. Pod względem fenotypów mamy tu 1/2 potomstwa srebrzystego i 1/2 potomstwa dymnego.
Kojarzenie kota dymnego z kotem srebrzystym
Czyli przy kojarzeniu kota dymnego z kotem srebrzystym, dymne kocięta stanowią statystycznie 0-50% miotu.
Kojarzenie kota dymnego z kotem o jednolicie zabarwionych włosach
Kot o zabarwionych na całej długości włosach, czyli nie jest ani dymny, ani srebrzysty, ma genotyp aaii. Kot dymny ma genotyp aaII lub aaIi. Możemy zatem skojarzyć ze sobą:
- kota o genotypie aaII z kotem o genotypie aaii,
- kota o genotypie aaIa z kotem o genotypie aaii.
W pierwszym przypadku wszystkie kocięta mają genotyp aaIi i dymne umaszczenie. Nieco inaczej wyglądają genotypy kociąt narodzonych w drugim przypadku. Jak widzimy na schemacie poniżej, połowa z nich ma genotyp aaIi, a połowa aaii. Zatem połowa jest dymna, a połowa ma jednolicie zabarwione włosy.
Kojarzenie kota dymnego z kotem o jednolicie zabarwionych włosach
Czyli przy kojarzeniu kota dymnego z kotem o jednolicie zabarwionych włosach, dymne kocięta stanowią średnio 50-100%
Kojarzenie kota srebrzystego z kotem srebrzystym
W artykule o dziedziczeniu umaszczenia srebrzystego stwierdziliśmy, że dymne kocięta mogą narodzić się również ze związku dwóch srebrnych kotów (choć nie wdawaliśmy się w szczegóły). Jak wiemy kot srebrzysty może mieć genotyp AAII, AaII, AAIi lub AaIi. Oznacza to, że możemy skojarzyć ze sobą:
- kota o genotypie AAII z kotem o genotypie AAII,
- kota o genotypie AAII z kotem o genotypie AaII,
- kota o genotypie AAII z kotem o genotypie AAIi,
- kota o genotypie AAII z kotem o genotypie AaIi,
- kota o genotypie AaII z kotem o genotypie AaII,
- kota o genotypie AaII z kotem o genotypie AAIi,
- kota o genotypie AaII z kotem o genotypie AaIi,
- kota o genotypie AAIi z kotem o genotypie AAIi,
- kota o genotypie AAIi z kotem o genotypie AaIi,
- kota o genotypie AaIi z kotem o genotypie AaIi.
W pierwszym przypadku, czyli przy kojarzeniu kota o genotypie AAII z kotem o genotypie AAII, wszystkie kocięta mają genotyp AAII i umaszczenie srebrzyste. Innej możliwości nie ma, ponieważ każde z rodziców produkuje tylko jeden rodzaj komórek rozrodczych: AI.
W ostatnim przypadku, czyli przy kojarzeniu kota o genotypie AaIi z kotem o genotypie AaIi, każde z rodziców wytwarza cztery rodzaje komórek rozrodczych: AI, Ai, aI oraz ai. U potomstwa tej pary łączą się w ganotypy AAII, AAIi, AAii, AaII, AaIi, Aaii, aaII, aaIi, aaii, w stosunku 1:2:1:2:4:2:1:2:1. Pod względem fenotypów wygląda to następująco: 9/16 kociąt srebrzystych, 2/16 zwykłych tabby, 1/16 jednolicie umaszczonych oraz 3/16 kociąt dymnych.
Prawdopodobieństwo narodzin dymnych kociąt po srebrzystych rodzicach może być jednak większe. Na przykład przy kojarzeniu kota o genotypie AaII z kotem o genotypie AaII. Statystycznie tej sytuacji w miocie znajduje się 1/4 dymnego potomstwa. Reszta, czyli 3/4 ma srebrne futerko. Widzimy to na schemacie poniżej.
Kojarzenie kota srebrzystego z kotem srebrzystym
Czyli przy kojarzeniu kota o srebrzystym umaszczeniu z kotem o srebrzystym umaszczeniu, dymne kocięta stanowią statystyczne 0-25%.
Kojarzenia, z których nie narodzą się dymne kocięta
- Kojarzenie kota nie-dymnego z kotem nie-dymnym – brak alleli I.
Wnioski z dziedziczenia dymnego umaszczenia u kotów
- Najszybciej uzyskamy dymne kocięta kojarząc ze sobą dymne osobniki.
- Mamy duże szanse uzyskać dymne kocięta kojarząc kota dymnego z kotem nie-dymnym.
- Dymne kocięta możemy uzyskać również kojarząc kota dymnego ze srebrzystym.
- Dymne kocięta możemy uzyskać także kojarząc ze sobą dwa srebrne koty.
- Nigdy nie uzyskamy dymnych kociąt kojarząc ze soba dwa koty nie-dymne, czyli o umaszczeniu innym niż dymne i srebrzyste.
- Umaszczenie dymne dominuje nad nie-dymnym.
- Umaszczenie srebrzyste dominuje nad dymnym.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Pigeon-camera
(Own work) [Public domain],
via Wikimedia Commons
