Doński sfinks – Wszystko o Kotach

Jeśli spodobał Ci się ten artykuł, udostępnij go na:

Nagie koty budzą w ludziach sprzeczne emocje. W sumie to rozumiem, dlaczego tak może być i dlaczego nie wszystkim się one podobają. Osobiście jednak uważam, że mają swój niezaprzeczalny urok. Istnieje kilka ras golasów. W tym artykule pragnę Wam przybliżyć jedną z nich, o nazwie doński sfinks.

Międzynarodowa nazwa rasy doński sfinks

Międzynarodowe organizacje felinologiczne, jak na przykład FIFe lub WCF, rejestrują rasę doński sfinks pod nazwą Don Sphynx lub Donskoy.

Organizacje, które uznają rasę doński sfinks

Spośród organizacji zrzeszonych w World Cat Congress (WCC) rasę doński sfinks uznają: FIFe, TICA (pod nazwą Donskoy), WCF.
Wśród klubów spoza WCC koty te uznają: FFE, CCA-AFC (wstępnie), CFF, LOOF.

Zapis rasy doński sfinks w kodzie EMS (FIFe)

W kodzie EMS koty rasy doński sfinks zapisujemy trzema dużymi literami: DSP

Wygląd dońskiego sfinksa

Donskoy jest klasą samą w sobie. Jest to bardzo inteligentny, piękny kochający kot, który patrzy bezpośrednio w twoje oczy i wydaje się przenikać przez twoją duszę. Te piękne, bezwłose koty przypominają istoty pozaziemskie, pochodzące z innego świata. Ich wygląd charakteryzuje się magiczną harmonią, a ich zmarszczki nadają im niezwykły, stary, pomarszczony wygląd. Jeśli potrafisz sobie wyobrazić głowę ET z długimi uszami w formie muszli, oczami w kształcie migdałów, które sprawiają, że wierzysz w odrodzenie się duszy Bogini Bastet, z karkiem żyrafy, brzuszkiem prosiaka, ogonem Króla Szczurów z Dziadka do orzechów, z łapkami małpki, a wszytko to opakowane w skórzaną lub zamszową szatę z licznymi zmarszczkami – otrzymasz surrealistyczny obraz enigmatycznego Donskoya.

Donskoy, Ogólny opis. Oficjalna strona The International Cat Association (TICA)

Choć dońskie sfinksy z nazwy i wyglądy przywodzą na myśl sfinksy kanadyjskie, w rzeczywistości mają z nimi tylko tyle wspólnego, że należą do tego gatunku kot domowy. Obydwie rasy powstały na skutek działania zupełnie różnych mutacji. U donów za nagość odpowiedzialny jest gen dominujący a u sfinksów kanadyjskich zaś gen recesywny.

Co ciekawe doński gen nagości cechuje się zróżnicowaną ekspresją:

Koty rubber bald rodzą się łyse i pozostają takie przez całe życie.
Koty flocked wydają się bezwłose, ale pokryte są delikatnymi włosami – w dotyku przypominają miękki zamsz. To delikatne futerko może się z czasem wytrzeć.
Koty velour-coated rodzą się owłosione, ale często z łysinką jak u mnicha. Wełniste futro znika stopniowo w ciągu pierwszego roku życia. Kot może stać się całkiem łysy, ale zwykle resztki włosów pozostają mu na pyszczku, nogach i ogonie.
Koty brush przychodzą na świat owłosione i z wiekiem tracą tylko tylko trochę futra. Ich sierść może być szczecinowata, miękka lub falista na całym ciele z łysymi obszarami na głowie, górnej części szyi lub na plecach.

Na stronie TICA znalazłem informację, że przy spadku temperatury, u dońskiego sfinksa może pojawić się zimowe futro w postaci cienkich, wełnistych włosów na klatce piersiowej i ogonie, które zwierzak traci wraz z nadejściem wiosny. Wibrysy mają te koty kręcone, czasem nawet jak korkociąg, ale łamliwe.

Inną ciekawostką jest to, że nagie koty, podobnie jak ludzie, opalają się na słońcu. Skóra jest bardzo ciepła w dotyku. Stąd zapewne można spotkać się z informacją, że sfinksy mają wyższą od innych kotów temperaturę ciała. Czytałem gdzieś jednak wiadomo, to tylko złudzenie, spowodowane brakiem termicznej izolacji w postaci futra. Inną cechą charakterystyczną donów są liczne zmarszczki na całym ciele, zwłaszcza na czole, szyi, pod pachami i w pachwinach.

Donskie sfinksy są dość dużymi kotami, przy czym samce są masywniejsze od samic. Cechują się mocną, muskukarną budowa ciała. Osobiście uważam, że są ładne, ale nie nazwałbym ich eleganckimi. Powinny wyraźnie różnić się wyglądem od sfinksów kanadyjskich. Ich muskularne, silne nogi, zakończone są dużymi łapami o placach spiętych błoną – rozczapierzone przypominają kacze łapki.

Pochodzenie dońskiego sfinksa

Niewiele jest informacji w polskiej literaturze o dońskich sfinksach, ale też i sama rasa nie jest jeszcze powszechnie znana. Najbardziej obszerna monografia rasy, którą dane było mi czytać, pojawiła się parę lat temu w miesięczniku KOT, który niestety już nie istnieje.

Ojczyzną dońskich sfinksów jest Rosja, przodkiem zaś kota o imieniu Warwawa, którą jednocześnie można uznać za pierwszego przedstawiciela rasy. A cała historia zaczyna się w 1987 roku, gdy Elena Kowalewa, mieszkanka miasta Rostów nad Donem, wracała do domu. I właśnie wtedy na jej drodze pojawiła się mała szylkretowa koteczka.

Nad małą koteczką znęcali się jacyś chłopcy. Lena odebrał im przerażone zwierzę, zabrała ze sobą i otoczyła troskliwą opieką, nadając jej imię Warwara. Zwierzątko miało około 3-4 miesięcy i wyglądało całkowicie normalnie – typowy przedstawiciel kotów domowych, zwanych powszechnie dachowcami. Puchata jak one, dodajmy.

Nagle, po około 4 miesiącach, z kotką zaczęło się dziać coś dziwnego. Traciła sierść na głowie, potem na tułowiu. Elena zaniosła ją do weterynarza. Łatwo wyobrazić sobie, ile chorób wynaleziono u łysiejącego zwierzęcia. Podejrzewano zapalenie skóry, dermatozę, liszaja. Zaaplikowano jej mnóstwo medykamentów. Kiedy nie przyniosło to żadnych efektów, kotce dano spokój – tym bardziej, że miała się doskonale, a apetytu mogły jej pozazdrościć inne koty.

Irina Nemykina, Natalia Wołosowa (Tłumaczenie Barbara Rybak): Doński sfinks, mutant czy kosmita – Historia rasy. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 11(15) listopad 2006. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.

Według informacji zawartych we wspomnianym wyżej tekście źródłowym, w 1990 jedno z dzieci Warwary, kotka nazwana Czitą trafiła w ręce Iriny Niemykiny, której zawdzięczać możemy powstanie nowej niezwykłej rasy kotów. Rzecz jasna nie obyło się bez problemów. W tamtych latach w Rosji mało kto słyszał o nagich kotach, więc zwierzaki Iriny traktowane były początkowo jak wybryk natury, ale z pewnością nie jak przedstawiciele nowej rasy.

Jako małe kocię Czita była kudłata, tak jak jej matka. I podobnie jak ona z wiekiem zaczęła łysieć. 17 lutego 1993 roku Czita została matką pierwszego nagiego od urodzenia dońskiego sfinksa.

Nagiego kocurka nazwaliśmy WIKONT MIF. Wikont zaprzyjaźnił się „na śmierć i życie” z psem, dogiem. Razem spali i jedli. I nagle – dog umarł. Wikont położył się na jego posłaniu, przeleżał tak 3 dni, nie jedząc i nie pijąc, i także umarł, bez jakichkolwiek symptomów choroby. Obaj mieli po 10 lat i całe życie przeżyli razem.

Charakter i zachowanie dońskiego sfinksa

Doński sfinks usposobiony jest przyjaźnie wobec ludzi. Gdy do domu przychodzą goście, na początku siada z boku i ich obserwuje, a gdy uzna, że nadszedł właściwy moment, podchodzi i pozwala się wziąć na ręce. (…) Choć sfinksy są łagodne i przyjacielskie, nie należą bynajmniej do flegmatycznych kotów. Są nadzwyczaj ruchliwe i lubią się bawić. Mają dobry kontakt z dziećmi, nie są agresywne dla ludzi, psów ani swoich pobratymców. Z kotami innych ras żyją na ogół pokojowo.

Natalia Wołosowa (opracowanie Sofia Krasnosielska): Prawie wszystko o dońskich sfinksach. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 11(15) listopad 2006. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.

Donskoy to bardzo intrygujące, eleganckie, wyjątkowe, dociekliwe, czułe i towarzyskie koty. Są bardzo aktywne, niezwykle życzliwe, wysoce inteligentne, bardzo kochające i sympatyczne. Donskoy są bardzo dobroduszne, delikatne, łatwe do utrzymania. Ich ciało jest ciepłe i miękkie w dotyku, cudowne do trzymania i przytulania. Mają dobrze wyważoną osobowość, wykazują żywe zainteresowanie swoim otoczeniem i lubią zabawy. Donskoy są niezwykle czułe, mają rozbrykaną naturę i niepohamowaną ciekawość. Są bardzo towarzyskie i muszą się zaprezentować każdemu, kto wchodzi do domu. Ich umiejętności społeczne obejmują także inne zwierzęta, którym również będą oferować swoje towarzystwo. Są lojalne i oddani swoim właścicielom. Te wysoce towarzyskie koty potrzebują towarzystwa i nie powinny być pozbawione towarzystwa. Donskoy uwielbiają towarzyszyć wszystkim twoim działaniom i mogą nauczy się reagować na proste komendy.

Donskoy, Ogólny opis. Oficjalna strona The International Cat Association (TICA)

Pielęgnacja dońskiego sfinksa

Dońskie sfinksy, będąc pozbawionymi futra, są bardziej wrażliwe na niskie temperatury, dlatego w okresie zimowych chłodów wielu hodowców zakłada im specjalne kubraczki. Nie tylko zimno może tym kotom zaszkodzić. Brak ochronnej warstwy włosów oznacza również ryzyko poparzeń słonecznych, dlatego wychodzące na zewnątrz zwierzaki należy smarować kremami z filtrem przeciwsłonecznym.

Na skórze dońskich sfinksów odkłada się woskowy nalot, który należy regularnie usuwać – zwierzaki się kąpie w ciepłej wodzie lub myje specjalnymi płynami i czyszczącymi ściereczkami.

Jak wszystkie koty, dońskie sfinksy potrzebują dobrej jakości pokarmu, szczepień i kontrolnych wizyt u lekarza weterynarii.

Standard rasy doński sfinks (FIFe)

FIFe zalicza dońskiego sfinksa do 4 kategorii wystawowej.

Wygląd dońskiego sfinksa – Kot o mocnym kośccu, muskularny. Cechą charakterystyczną jest brak włosów. Skóra w dotyku miękka i przyjemna.
Wielkość dońskiego sfinksa – Średnia do dużej.
Głowa dońskiego sfinksa – Czaszka w kształcie klina z wypukłymi łukami brwiowymi. Płaskie czoło z wieloma pionowymi zmarszczkami. Poziome zmarszczki odchodzą od oczu. Profil zakrzywiony przechodzący w prosty nos średniej długości. Mocne kości policzkowe. Kufa średniej długości, lekko zaokrąglona z delikatnym przełomem i lekkim pinczem. Mocna broda.
Wąsy dońskiego sfinksa – Kręcona i grube. Mogą być krótkie i połamane.
Uszy dońskiego sfinksa – Duże o zaokrąglonych końcach. Osadzone wysoko i delikatnie nachylone do przodu. Zewnętrzna krawędź ucha kontynuuje linię głowy. Odstęp między uszami o szerokości nie przekraczającej szerokości jednego ucha. Wewnętrzna część całkowicie pozbawiona włosów.
Oczy dońskiego sfinksa – Osadzone wysoko i szeroko rozstawione Zewnętrzna krawędź jest kontynuacją kości policzkowych. Średniej wielkości. Kształtu migdała. Skośne. Silna ekspresja. Barwa pasująca do koloru skóry.
Szyja dońskiego sfinksa – Średniej długości, mocna i dobrze rozwinięta. Zaokrąglona. Muskularna. Szczególnie silna u samców.
Ciało dońskiego sfinksa – Średniej długości. Mocne i muskularne. Z poziomym, prostym i mocnym grzbietem. Ramiona i biodra szerokie. Klatka piersiowa szeroka.
Nogi dońskiego sfinksa – Proporcjonalne do korpusu. Długie. Średnio mocne. Tylne dłuższe od przednich. Łapy zaokrąglone z długimi palcami (tzw. „małpie palce”).
Ogon dońskiego sfinksa – Smukły. Szeroki u nasady i zwężający się ku czubkowi. Długość proporcjonalna do tułowia. Czubek ogona na długości ok. 3 cm może być pokryty miękkim, gęstym, przylegającym i delikatnie skręconym futrem.
Futro dońskiego sfinksa – Dopuszcza się trzy warianty. Hairless, czyli całkowicie bezwłosa. Flock, gdzie dopuszczalne są włosy na całym dziele ale nie przekraczające 2mm długości. Brush z włosami na całym na całym ciele, z łysymi obszarami na głowie, górnej części szyi lub na grzebiecie (koty takie mogą brać udział w wystawach i być używane do hodowli, ale nie mają prawa do tytułów).
Skóra dońskiego sfinksa – Elastyczna. „Nadmiernie” pomarszczona na głowie, szyi, kończynach i w pachwinach. Pożądane zmarszczki nie powinny przeszkadzać kotu w normalnym funkcjonowaniu. U młodych osobników kufa może być pokryta krótkim futerkiem.

Umaszczenia dopuszczalne u dońskiego sfinksa (FIFe)

Umaszczenie białe u dońskiego sfinksa

Doński sfinks biały – niebieskooki / pomarańczowooki / różnooki / zielonooki / bursmskooki / tonkijskooki / syjamskooki. Zapis w kodzie EMS: DSP w 61/62/63/64/65/66/67

Umaszczenia jednolite i szylkretowe u dońskiego sfinksa

Doński sfinks czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r

Umaszczenia z białym u dońskiego sfinksa

Doński sfinks van / arlekin – niebieskooki / pomarańczowooki / różnooki / zielonooki – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 01/02 61/62/63/64
Doński sfinks bikolor / z nieokreśloną ilością białego – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 03/09

Umaszczenia tabby u dońskiego sfinksa

Doński sfinks agouti (tabby) – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 21

Umaszczenia tabby z białym u dońskiego sfinksa

Doński sfinks agouti (tabby) – van / arlekin – niebieskooki / pomarańczowooki / różnooki / zielonooki – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 01/02 21 61/62/63/64
Doński sfinks agouti (tabby) – bikolor / z białym nieokreślonym – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 03/09 21

Umaszczenia pointed u dońskiego sfinksa

Dońskie sfinks burmski / tonkijski / syjamski point – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 31/32/33

Umaszczenia pointed z białym u dońskiego sfinksa

Doński sfinks burmski / tonkijski / syjamski point – van / arlekin / bikolor / z nieokreśloną ilością białego – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 01/02/03/09 31/32/33

Umaszczenia tabby pointed u dońskiego sfinksa

Doński sfinks tabby – burmski / tonkijski / syjamski point – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 21 31/32/33

Umaszczenia tabby pointed z białym u dońskiego sfinksa

Doński sfinks tabby – burmski / tonkijski / syjamski point – van / arlekin / bikolor / z nieokreśloną ilością białego – czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: DSP n/a/b/c/o/p/d/e/f/g/h/j/q/r 01/02/03/09 21 31/32/33

Podział dońskich sfinksów na grupy wystawowe ze względu na umaszczenie (FIFe)

Grupa I – koty białe; koty czarne / niebieskie / czekoladowe / liliowe / cynamonowe / płowe jednolite; koty czarne / niebieskie / czekoladowe / liliowe / cynamonowe / płowe agouti
Grupa II – koty czarne / niebieskie / czekoladowe / liliowe / cynamonowe / płowe jednolite z białym; koty czarne / niebieskie / czekoladowe / liliowe / cynamonowe / płowe agouti z białym
Grupa III – koty rude / kremowe / szylkretowe; koty rude / kremowe / szylkretowe agouti
Grupa IV – koty rude / kremowe / szylkretowe; koty rude / kremowe / szylkretowe agouti
Grupa V – koty pointed; koty pointed tabby; koty pointed z białym; koty pointed tabby z białym

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: T. Naumenko. Na fotografii widnieje kotka Moon Alien Aurora z hodowli T. Naumenko. Właścielem jest Sławomir Biały, hodowla Sagala*PL