Umaszczenie cętkowane u kotów jest rodzajem umaszczenia tabby. Szczególnie pięknie prezentuje się ono u kotów bengalskich, ale u innych ras też może wyglądać atrakcyjnie. Cętki są najlepiej widoczne u kotów krótkowłosych, u długowłosych „rozmywają się” nieco.
Zapis umaszczenia cętkowanego u kotów w kodzie EMS (według FIFe)
W kodzie EMS cętkowane umaszczenie zapisujemy liczbą 24
Jak wygląda umaszczenie cętkowane u kotow?
W umaszczeniu cętkowanych na ciele kota widzimy liczne, mniejsze lub większe plamki. Im bardziej ich kształt jest regularny, im jest ich więcej i im są bardziej równomiernie rozłożone, tym lepiej. Dodatkowo na czole zwierzaka znajduje się charakterystyczny znak w kształcie litery M, a na ogonie i nogach pręgi.
Specyficznie wyglądają cętki, którymi ozdobione jest futro kotów bengalskich. Są one duże, nieregularne i otoczone ciemniejszą obwódką. Taki nietypowy rysunek bengale odziedziczyły po swoich dzikich przodkach (rasa ta powstała poprzez skrzyżowanie kota domowego z dzikim kotem bengalskim felis bengalensis).
Odmiany umaszczenia cętkowanego u kotów?
Istnieją trzy podstawowe wersje umaszczeń cętkowanych: złociste, srebrzyste i „zwykle”. Każde z nich może występować w licznych odmianach barwnych.
- Umaszczenie czarne cętkowane / srebrzyste czarne cętkowane / złociste czarne cętkowane – zapis w kodzie EMS n 24 / ns 24 / ny 24
- Umaszczenie niebieskie cętkowane / srebrzyste niebieskie cętkowane / złociste niebieskie cętkowane– zapis w kodzie EMS a 24 / as 24 / ay 24
- Umaszczenie czekoladowe cętkowane / srebrzyste czekoladowe cętkowane / złociste czekoladowe cętkowane – zapis w kodzie EMS b 24 / bs 24 / by 24
- Umaszczenie liliowe cętkowane / srebrzyste liliowe cętkowane / złociste liliowe cętkowane – zapis w kodzie EMS c 24 / cs 24 / cy 24
- Umaszczenie cynamonowe cętkowane / srebrzyste cynamonowe cętkowane / złociste cynamonowe cętkowane – zapis w kodzie EMS o 24 / os 24 / oy 24
- Umaszczenie płowe cętkowane / srebrzyste płowe cętkowane / złociste płowe cętkowane – zapis w kodzie EMS p 24 / ps 24 / py 24
- Umaszczenie czarne szylkretowe cętkowane / srebrzyste czarne szylkretowe cętkowane / złociste czarne szylkretowe cętkowane – zapis w kodzie EMS f 24 / s 24 / fy 24
- Umaszczenie niebieskie szylkretowe cętkowane / srebrzyste niebieskie szylkretowe cętkowane / niebieskie szylkretowe cętkowane – zapis w kodzie EMS g 24 / gs 24 / gy 24
- Umaszczenie czekoladowe szylkretowe cętkowane / srebrzyste czekoladowe szylkretowe cętkowane / złociste czekoladowe szylkretowe cętkowane – zapis w kodzie EMS h 24 / hs 24 / hy 24
- Umaszczenie liliowe szylkretowe cętkowane / srebrzyste liliowe szylkretowe cętkowane / liliowe szylkretowe cętkowane – zapis w kodzie EMS j 24 / js 24 / jy 24
- Umaszczenie cynamonowe szylkretowe cętkowane / srebrzyste cynamonowe szylkretowe cętkowane / złociste cynamonowe szylkretowe cętkowane – zapis w kodzie EMS q 24 / qs 24 / qy 24
- Umaszczenie płowe szylkretowe cętkowane / srebrzyste płowe szylkretowe cętkowane / złociste płowe szylkretowe cętkowane – zapis w kodzie EMS r 24 / rs 24 / ry 24
Skąd się biorą koty o cętkowanym umaszczeniu?
Za kocie umaszczenie odpowiada wiele genów. W tym przypadku interesują nas dwa z nich: gen odpowiedzialny za to, że rysunek na futrze przybiera kształt cętek oraz gen, który decyduje o tym, że rysunek ten jest w ogóle widoczny.
Jeśli chodzi o widoczność jakiegokolwiek wzoru na szacie naszych pupili, to odpowiedzialny jest za to allel A (agouti), który dominuje nad allelem a (non-agouti), ukrywającym rysunki tabby.
Co do samych cętek, uważa się obecnie, że są one efektem działania kilku genów. Dokładniej mówiąc allelu Mc, który warunkuje pręgi tygrysie, allelu mc, odpowiedzialnego za klasyczne pręgowanie oraz nieznanych genów, które powodują rozdzielenie się pręg na cętki.
Rasy, w których umaszczenie cętkowane jest uznane (według FIFe)
FIFe dopuszcza umaszczenie cętkowane u następujących kocich ras:
- Amerykański curl długowłosy ACL
- Amerykański curl krókowłosy ACS
- Cymric CYM
- Doński sfinks DSP – dopuszczalne są wszystkie rysunki tabby, ale nie nie klasyfikuje się ich i wszystkie oznacza się numerem 21 (czyli tabby nieokreślone)
- Egipski mau MAU
- Japoński bobtail JBT
- Kot bengalski BEN
- Kot egzotyczny EXO
- Kot europejski EUR
- Kot balijski BAL – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Kot brytyjski długowłosy BLH
- Kot brytyjski krótkowłosy BSH
- Kot norweski leśny NFO
- Kot orientalny długowłosy OLH
- Kot orientalny krótkowłosy OSH
- Kot perski PER
- Kot syberyjski SIB
- Kot syjamski SIA – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Kot tajski THA – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Kurylski bobtail długowłosy KBL
- Kurylski bobtail krótkowłosy KBS
- LaPerm długowłosy LPL
- LaPerm krótkowłosy LPS
- Manx MAN
- Maine coon MCO
- Neva masquerade NEM – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Ocicat OCI
- Peterbald PEB
- Ragdoll RAG – pod względem genetycznym mogą mieć zapewne wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Reks kornwalijski CRX
- Reks dewoński DRX
- Reks niemiecki GRX
- Selkirk reks długowłosy SRL
- Selkirk reks krótkowłosy SRS
- Sfinks SPH – dopuszczalne są wszystkie rysunki tabby, ale nie klasyfikuje się ich i wszystkie oznacza się numerem 21 (nieokreślone)
- Snowshoe SNO – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Święty kot birmańki SBI – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
- Turecka angora TUA
- Turecji van TUV – pod względem genetycznym mogą mieć wszystkie umaszczenia tabby, ale w fenotypie tego nie widać
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By liz west from Boxborough,
MA (Egyptian Mau)
[CC BY 2.0], via Wikimedia Commons