Koty bez ogona wydają zapewne większości z nas co najmniej dziwaczne. Osobiście też mam mieszane uczucia na ich widok. Tym bardziej, że brak ogona wiąże się również z pewnymi problemami zdrowotnymi. Oczywiście koty bezogoniaste mają swoich wielbicieli. Znam dwie rasy, które wyróżniają się tą cechą: manks i cymric.
Zapis braku ogona w kodzie EMS (FIFe)
Oznaczenia braku ogona w kodzie EMS stosuje się wyłącznie do rasy manks i cymric. Ponieważ w rasie tych rodzą się również osobniki ze szczątkowym lub normalnym ogonem, i w ich przypadku stosuje się odpowiednie oznaczenia. Wygląda to następująco:
- całkowity brak ogona (typ rumpy) – 51,
- ogon w postaci małego kostnego wyrostka (typ rumpy riser) – 52
- ogon szczątkowy, około 3-4 cm (typ stumpy) – 53
- ogon normalnej długości (typ longie) – 54
Skąd u kotów brak ogona?
Brak ogona u kotów jest efektem spontanicznej mutacji, która w warunkach izolacji od reszty kociej populacji mogła zostać utrwalona. Mutacja ta dotyczy genu. Zmutowany allel oznaczamy dużą literą M – od nazwy rasy, u której się pojawił, czyli od kotów manks (pisownia oryginalna: manx). Jego przeciwieństwem jest allel m, który warunkuje normalny ogon u kotów.
Allel M dominujący, allel m recesywny. Sugeruje to, że koty pozbawione ogona mają genotyp MM lub Mm, a koty z normalnym ogonem genotyp mm. W przypadku kotów o normalnych ogonach faktycznie tak jest, ale nie w przypadku kotów bezogoniastych. Okazuje się, iż wszystkie manksy cymrici mają genotyp Mm, czyli są heterozygotami pod względem omawianej cechy. Dlaczego? Dlatego, że allel M jest w homozygocie letalny, czyli powoduje śmierć w okresie płodowym. Koty o genotypach MM po prostu się nie rodzą.
Allel M ma różną ekspresję. Oznacza to, że widoczne efekty jego działania mogę być różne. Czasami jest to całkowity brak ogona, czasem jest to ogon w postaci guza, czasem bardzo króciutki. Dodatkowo osobniki pozbawione ogona, mogą zostać rodzicami kotów o normalnym ogonie. Stąd bierze się podział manksów i cymriców na cztery typy: rumpy, rumpy riser, stumpy i longie. Nie wiem tylko co jest przyczyną tej różnej ekspresji.
Problemy zdrowotne u kotów bez ogona
Zamieranie zarodków kotów o genotypach MM to tylko jeden problem związany z allelem manx. Niestety efektem działania tego genu nierzadko są zaburzenia w rozwoju kręgosłupa i rdzenia kręgowego, zwłaszcza w tylnym odcinku. U niektórych osobników możemy zaobserwować zrosty kręgów w odcinku lędźwiowym oraz problemy w poruszaniu się (zwierzak kica niczym królik). Pojawić się może również niedostateczny tonus jelita grubego i pęcherza moczowego, co skutkuje biegunkami i nietrzymaniem moczu.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Kristi Sauer, Flickr
