Manx – Wszystko o Kotach

Jeśli spodobał Ci się ten artykuł, udostępnij go na:

Nie ma wątpliwości, że manx to niezwykły kot. Każdy się z tym zgodzi, prawda? Brak ogona nie jest bowiem powszechną cechą u naszych futrzaków, a tym się właśnie charakteryzują przedstawiciele tej starej rasy. Manksy mają wielu wielbicieli, niemniej jednak liczne jest grono osób przeciwnych hodowli tej rasy – ale o tym za chwilę. (Uwaga: Słowo „manx” czytamy „manks”. Moim zdaniem tak powinno pisać się więc nazwę tej rasy. Niemniej jednak rozpowszechniona jest pisownia oryginalna, dlatego ją w tym teksie używam, spolszczoną wersję stosują tylko przy odmianach.)

Międzynarodowa nazwa rasy manx ^{(dodano 28 marca 2018)}

Międzynarodowe organizacje felinologiczne, jak na przykład FIFe lub WCF, rejestrują tę rasę pod nazwą Manx.

Organizacje felinologiczne, które uznają rasę manx

Rasa manx jest uznana przez: FIFe, ACFA, ACF, CCA-AFC, CCC of A, CFA, CFF, FFE, GCCF, LOOF, NZCF, SACC, TICA, WCF.

Zapis rasy max w kodzie EMS (FIFe)

W kodzie EMS rasę manx zapisujemy skrótem MAN.

Pochodzenie kotów manx

Stara legenda głosi, że rasa ta narodziła się na Arce Noego. Otóż jej przodek, który kocim zwyczajem nigdzie się nie śpieszył, niemal nie zdążył przed odpływem arki. Przybył w ostatniej chwili, gdy Noe już zamykał drzwi na pokład. I zdarzyło się nieszczęście – przypadkiem obciął tymi drzwiami koci ogon. Biedny zwierzak był tak zawstydzony, że przy pierwszej okazji opuścił statek, wysiadając na najbliższym lądzie, którą była wyspa Man.

Położona na Morzu Irlandzkim między Wielką Brytanią a Irlandią wyspa Man rzeczywiście jest ojczyzną manx i podobno znana jest tam przynajmniej od 250 lat. Dokładnie jednak nie wiadomo kiedy pojawiła się mutacja genu, która odpowiedzialna jest za brak ogona. Nie jest również pewnym to, czy doszło do niej na wyspie, czy też poza nią (czy koty bez ogona zostały na nią przywiezione).

Niezależnie jednak, gdzie owa mutacja powstała, izolacja od innych kocich populacji, jaką zapewniała otoczona morzem wyspa, sprzyjała jej utrwaleniu. Rozwój rasy przebiegał w całkowicie naturalny sposób – manx były zwykłymi kotami farmerskimi, których mieszkańcy wyspy używali do tępienia szkodników. Dopiero z czasem zainteresowali się nią hodowcy kotów rasowych.

Kiedy w XIX wieku w Wielkiej Brytanii narodziła się współczesna felinologia, pierwsi hodowcy, interesujący się estetyką kota, dość szybko zwrócili uwagę na manksa. Został on uznany za odrębną rasę i szybko stał się bardzo popularny w brytyjskich środowiskach felinologicznych, następnie, pod koniec XIX i na początku XX wieku w Ameryce Północnej. Podobno nawet król Edward VIII bardzo cenił tę rasę i sam miał wiele manksów.

Pierre Rousselet-Blanc (Red.): Poradnik encyklopedyczny KOTY. Larousse Polska, Wrocław 2006.

Charakter i zachowanie kotów manx

Manksy uchodzą za bardzo inteligentne, czułe, spokojne, ale jednocześnie skore do zabawy zwierzaki. Przywiązują się do swoich opiekunów, choć są bardzo samodzielne.

Kontrowersje wokół rasy manx

Manksy są starą i naturalną rasą, którą uznają wszystkie czołowe organizacje felinologiczne. Niemniej jednak jej hodowla wzbudza wiele kontrowersji. Powodem tego są prawdziwe, czy też rzekome poważne problemy zdrowotne u niektórych przedstawicieli tej rasy.

Badania wykazały, że efektem działania genu M ^{(warunkującego brak ogona – przypis autora)} są zaburzenia w rozwoju embrionalnym kręgosłupa i rdzenia kręgowego, zwłaszcza w tylnym odcinku. Jeśli zaburzenie jest niewielkie, rodzą się koty manx bez wtórnych anomalii. Jeśli zaburzenie jest większe, tylny odcinek rdzenia kręgowego może być uszkodzony. Rezultatem takiego uszkodzenia mogą być różnego rodzaju wtórne anomalie: „galop króliczy” , niedostateczny tonus jelita grubego i pęcherza moczowego, powodujący nietrzymanie kału i moczu lub nawet niecałkowite zrośnięcie kręgosłupa w odcinku tylnym.

Pierre Rousselet-Blanc (Red.): Poradnik encyklopedyczny KOTY. Larousse Polska, Wrocław 2006.

Niektóre źródła podają nawet, że allel M w układzie heterozygotycznym przyczynia się do zamierania płodów (co ma być przyczyną małej płodności manksów). Nie ma jednak zgodności w tej kwestii. W tekstach źródłowych możemy natrafić na całkiem inne informacje.

Manksy i Cymriki ^{(długowłosa, siostrzana rasa manksów – przypis autora)} są typowymi kotami farmerskimi. Roboczy typ widać w ich mocnej i krępej budowie. Wieloletnia naturalna selekcja nie tylko utrwaliła brak ogona, ale przede wszystkim doprowadziła do wyeliminowania osobników słabych i niepotrafiących przetrwać w trudnych warunkach. (…) w przypadku ras bezogonowych mamy do czynienia z zupełnie innymi genami odpowiedzialnymi za brak ogona. Nie jest to subletalny gen powodujący upośledzenia i w konsekwencji narażający zwierzęta na cierpienie, jak w przypadku zwisłouchych szkockich foldów. Nie wpływa także na mechanikę ruchu tak, jak w przypadku munchkinów o skarlałych kończynach. Manx i cymric to zdrowe, wiejskie koty, które przetrwały wiele wieków bez specjalnego zainteresowania ze strony ludzi.

Wojciech-Albert Kurkowski: Manx i cymric – Koty bez ogona. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 1(41) styczeń 2009. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź

Pielęgnacja manksa

Manx nie sprawiają problemów w utrzymaniu. Najważniejszą sprawia jest podawanie im dobrej jakości pożywienia. Krótkie i gęste futro intensywnego czesania wymaga tylko w okresach linienia. Zwierzaków tych nie trzeba kąpać – okrywę włosową w czystości można utrzymać przy pomocy lotonów i pudrów czyszczących dla kotów.

Standard rasy manx (FIFe)

FIFe zalicza koty rasy manks do 3 kategorii.

Wielkość manxa – Średnia
Głowa manxa – Dość duża i okrągła, „gruba” w wyglądzie, pełna. Policzki wydatne. Nos średniej długości bez wyraźnego stopu.
Uszy manxa – Średniej wielkości, otwarty u podstawy i delikatnie zwężające się ku końcom. Osadzone dość wysoko na głowie.
Oczy manxa – Duże i okrągłe. Kolor powinien harmonizować z odmianami barwnymi, jak u kotów brytyjskich, ale nie jest aż takie istotne.
Ciało manxa – Solidne i zwarte. Szeroka pierś. Grzbiet zwarty i krótki, ale proporcjonalny dla ciała. Zaokrąglony zad. Boki głębokie.
Nogi manxa : Dobrze umięśnione. Kończyny przednie krótkie i szeroko rozstawione, aby pokazać szeroką klatkę piersiową. Kończyny tylne są dłuższe od przednich. Łapy okrągłe.
Ogon manxa – Typ rumpy to całkowity brak ogona. Wyczuwalny koniec kręgosłupa. Typ rumpy riser to szczątkowa kość ogonowa. Typ stumpy to ogon krótki, maksymalnie 3 cm. Czasami nieregularnie ukształtowany. Nie może być załamany. Typ longie to ogon ormalny, manksy o takim ogonie nie mają prawa do certyfikatów.
Okrywa włosowa manxa – Krótkie, dwuwarstwowe. Podszerstek miękki i gęsty.
Umaszczenie – Wszystkie odmiany kolorystyczne i wzory są dozwolone, w tym wszystkie odmiany z białym, każda ilość białego dopuszczalna. Kolor nosa i poduszek łap powinien harmonizować z barwą futra.