Brak ogona u kotów jest dość rzadką cechą i – trzeba to przyznać – bardzo niezwykłą. Nie wydaje się być korzystną dla naszych futrzaków, a utrwaliła się zapewne tylko dzięki temu, że koty, u których się pojawiła, żyły na wyspie. W jaki sposób brak ogona przekazywany jest z pokolenia na pokolenie? Pamiętajcie, że przedstawione w tym tekście liczby to dane statystyczne – rzeczywiste wyniki krycia mogą nieco od nich odbiegać.
Geny odpowiedzialne za brak ogona u kotów
Znam tylko dwie rasy, które pozbawione są ogona: manks i cymric. Genem odpowiedzialnym za tę szczególną cechę jest dominujący allel M. Jego antagonistą jest allel m, który warunkuje normalny ogon.
Alle M ma dwie właściwości. Po pierwsze cechuje się różną ekspresją: pod jego wpływem koty mogą być całkowicie pozbawionymi ogonów lub mieć ogony szczątkowe lub znacznie skrócone. Po drugie, w homozygocie jest letalny, czyli powoduje zamieranie zarodków – kocięta o genotypach MM się nie rodzą.
Kojarzenie kota bez ogona z kotem bez ogona
Skoro kocięta o genotypach Mm się nie rodzą, wszystkie koty bez ogonów mają genotypy Mm. Oznacza to, że kojarząc ze sobą dwa koty bez ogonów (lub ze szczątkowym ogonkiem), kojarzymy:
- kota o genotypie Mm z kotem o genotypie Mm.
Jak widzimy na poniższym schemacie, uzyskamy 25% kociąt o genotypach MM, 50% kociąt o genotypach Mm i 25% kociąt o genotypach mm. Oczywiście tylko w teorii!
Pamiętamy bowiem, ze potomstwo o genotypach MM nigdy się nie narodzi. W praktyce zatem z powyższego związku narodzi się statystycznie około 70% młodych bez ogonów oraz około 30% młodych z normalnymi ogonami (w dużym przybliżeniu).
Kojarzenie kota bez ogona z kotem bez ogona
Kojarzenie kota bez ogona z kotem o normalnym ogonie
W tym przypadku także mamy tylko jedną możliwość kojarzenia:
- kota o genotypie Mm z kotem o genotypie mm.
Jak widzimy na poniższym schemacie, efektem takiego krycia będzie połowa kotów bez ogona lub ogonem szczątkowym (genotyp Mm) oraz połowa kotów z normalnym ogonem (genotyp mm).
Kojarzenie kota bez ogona z kotem o normalnym ogonie
Kojarzenie kota o normalnym ogonie z kotem o normalnym ogonie
W tym przypadku kojarzymy ze sobą:
- kota o genotypie mm z kotem o genotypie mm.
Efekt może być tylko jeden: 100% kociąt o genotypie mm, czyli z normalnym ogonem. Widać to na schemacie poniżej.
Kojarzenie kota o normalnym ogonie z kotem o normalnym ogonie
Wnioski z dziedziczenia braku ogona u kotów
- Kocięta bez ogona możemy uzyskać z kojarzenia dwóch kotów bezogoniastych lub kota bezogoniastego z kotem o normalnym ogonie.
- Przy kojarzeniu dwóch kotów pozbawionych ogonów mioty statystycznie są mniejsze niż w innych kryciach, ze względu na zamieranie zarodków o genotypach MM; teoretycznie cały miot może czekać ten los.
- Przy kojarzeniu kota bezogoniastego z kotem o normalnym ogonem statystycznie tylko połowa miotu pozbawiona jest ogona; istnieje pewne prawdopodobieństwo, iż całe potomstwo będzie miało normalne ogony, wszystko zależy od tego, jak połączą się geny.
- Kociąt bez ogona nie uzyskamy kojarząc ze sobą dwa osobniki z normalnymi ogonami.
- Allel M warunkuje zarówno całkowity brak ogona jak i ogon mniej lub bardziej szczątkowy, więc dzieci dwóch całkowicie pozbawionych ogonów rodziców, mogą mieć ogony szczątkowe.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Joachim Jesußek Joachim Jesußek (Own work)
[Public domain], via Wikimedia Commons
