Mam duży sentyment do świętych kotów birmańskich od kiedy, bardzo dawno temu, jeden z przedstawicieli tej rasy, kocur o uroczym imieniu Kazio, pogryzł mnie podczas wystawy. Och, to była całkowicie moja wina, kot był zdenerwowany, a ja nie zmyłem z rąk zapachu kocura, którego trzymałem wcześniej – niby drobiazg, ale Kazio wyczuł ten zapach i zaatakował pachnące rywalem dłonie. W ten sposób zdobyłem nowe doświadczenie i zaprzyjaźniłem się z właścicielką Kazia – pierwszą w Polce hodowczynią świętych kotów birmańskich.
Międzynarodowa nazwa rasy święty kot birmański (dodano 28 marca 2018)
Oficjalnym językiem w międzynarodowych organizacjach felinologicznych jest przede wszystkim angielski, ale w niektórych używa się też niemieckiego lub francuskiego. Oficjalne nazwy rasy święty kot birmański w tych językach nich brzmią:
- angielski – Birman, Sacred Birman, Sacred Cat of Burma,
- niemiecki – Heilige Birma,
- francuski – Chat Sacre de Birmanie lub Sacre de Birmanie.
Organizacje, które uznają rasę święty kot birmański
Rasa święty kot birmański jest uznana przez: FIFe, ACFA, ACF, CCA-AFC, CCC of A, CFA, CFF, FFE, GCCF, LOOF, NZCF, SACC, TICA, WCF (poza FIFe i WCF pod nazwą Birman, w CCA-AFC również jako Sacred Cat of Burma)
Zapis rasy święty kot birmański w kodzie EMS (FIFe)
W kodzie EMS rasę święty kot birmański zapisujemy trzema dużymi literami: SBI
Pochodzenie święty kot birmański.
Legenda głosi, iż przodkowie kotów birmańskich zamieszkiwali niegdyś pewną khmerską świątynię, poświęconą bogini Tsun-Kyan-Kse, której złoty posąg o szafirowych oczach zdobił dziedziniec tej świątyni. I stało się tak, że pewnego dnia świątynię napadli bandyci, śmiertelne raniąc jej przeora, mnicha Mun-Ha. Na ratunek umierającemu pośpieszył jego ukochany śnieżnobiały kot imieniem Sihn. Gdy dotknął łapkami szat swego pana, zdarzył się cud: oczy kota zrobiły się szafirowe, futro przybrało złotawą barwę, a nogi, ogon, uszy i pyszczek brązową. Tylko końce łapek pozostały śnieżnobiałe, tworząc charakterystyczne dla tej rasy rękawiczki i skarpetki. Czy w legendzie tej tkwi ziarno prawdy?
Istnieją poszlaki, iż w świątyniach na terenie dzisiejszej Tailandii i Myamaru rzeczywiście mieszkały koty o umaszczeniu kolorpoint, których twarz, ogon i łapy były zdecydowanie ciemniejsze niż korpus. Sama widziałam błąkające się po Bangkoku koty, które na pewno nie były rasowe, a umaszczeniem nie obiegały od szlachetnych syjamów. Podróżnik i badacz historii kota birmańskiego, Auguste Pavie uważa, że birmy mogły powstać w wyniku naturalnych krzyżówek syjamów z lokalnymi kotami domowymi, ale liczba wojen, jakie toczyły się w tym rejonie skłania do wiary w słynną legendę o o Mun-Ha i jego kocie Sinhu. Niektórzy są jednak zdania, iż legenda o pochodzeniu rasy to swoisty chwyt marketingowy, że historię wymyślono, by zapewnić birmom większą popularność i tym samym zwiększyć zapotrzebowanie na kocięta.
Olga Dziewulska: Święte koty. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 6(22) czerwiec 2009. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.
W czasach przedbuddyjskich Khmerowie budowali świątynie swoim bogom, a w jednej z nich, poświęconej Tsun-Kyan Tse, oddawano cześć złotemu posągowi tej bogini. Na początku wieku XX dokonano napadu na świątynię, lecz ocalił ją major Gordon Russel i pan Auguste Pavie. W podzięce przesłano im do Francji parę kotów świątynnych. Kocur nie przetrzymał podróży, lecz kotka po przybyciu urodziła kocięta, z których powstała w Europie rasa kotów birmańskich.
Angela Rixon: Koty rasowe. Wydawnictwo Elipsa, 1996.
Często utrzymuje się, że kot birmański został przywieziony do Francji przez dwóch oficerów armii, którzy otrzymali parkę od mnichów buddyjskich podczas wojny birmańskiej w 1885 roku. Jednak ta opowieść jest prawdopodobnie fikcyjna, jak ta o księdzu Mu-Ha. Bardziej prawdopodobne opowiadanie głosi, że para kotów birmańskich została przemycona z Birmy w 1919 roku. Samiec zmarł w drodze do Francji, ale samica, jak się okazało po przyjeździe, była ciężarna: rasa kotów birmańskich została zbudowana na nikłej podwalinie tego jednego miotu.
Catherine Davidson: Ilustrowana Encyklopedia Koty domowe. BUCHMANN Sp. z o.o., Warszawa 2008
Według Simone Poirier, wybitnej znawczyni tej rasy, pierwsze osobniki otrzymano z krzyżowania kota syjamskiego, mającego białe znaczenia na końcach łap, z kotem długowłosym. Odbyło się to w latach 1923-1924 w rejonie Nicei. Niewiele później, w 1926 roku, rasa kotów birmańskich została po raz pierwszy przedstawiona na międzynarodowej wystawie kotów, zorganizowanej w Paryżu przez francuski i belgijski Cat Club. Spośród trzech prezentowanych osobników kotka Poupée de Madalpour może być uważana za jednego ze znaczących przodków rasy. Jednocześnie z jej publicznym wystąpieniem birmany stały się obiektem niemożliwej do potwierdzenia, a bardzo popularnej teorii, dotyczącej ich pochodzenia i pojawienia się we Francji. Ówczesna pisarka pani Marcelle Adam stworzyła nawet uroczą legendę o Sinh, świętym kocie ze świątyni bogini Tsun-Kyanksé o szafirowych oczach, czczonej przez Khmerów.
Pierre Rousselet-Blanc (Red.): Poradnik encyklopedyczny KOTY. Larousse Polska, Wrocław 2006.
Cóż… już tylko z czterech powyższych cytatów widać wyraźnie, iż pochodzenie świętych kotów birmańskich jest sporne. Jedno jest pewne: rasa nie narodziła się w wyniku cudu, jaki wedle legendy wydarzył się w khmerskiej świątyni, nawet jeśli przodkowie birm ją zamieszkiwali. W takie cuda to ja nie wierzę…
Charakter i zachowanie święty kot birmański
Wedle znanych mi źródeł święte koty birmańskie są bardzo łagodne i czułe wobec swoich opiekunów, a zwłaszcza tego jednego, którego wybierają z całej rodziny i którego kochają bardziej niż wszystkich innych. Mają silną potrzebę kontaktu z człowiekiem i często chodzą za swoim opiekunem krok w krok po mieszkaniu. Nadają się dla rodzin z dziećmi. Niestety innym zwierzętom, a zwłaszcza kotom, birmy nie okazują już tyle sympatii.
Koty birmańskie słyną ze swojego instynktu terytorialnego i agresji wobec innych kotów. Wiele dorosłych birmanów uważa obecność innych osobników za zagrożenie i stresuje się tym. Są one nerwowe w kontakcie z innymi kotami i przyjmują postawę aktywną.
Vicky Halls: Kocie tajemnice. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź 2005
Święte koty birmańskie są ponadto aktywne i sprawne fizycznie, ale jednocześnie dość stateczne. Mają silną osobowość.
Nie ufajcie tym „znawcom”, którzy mówią, że birma to kot cichy lub przeciętnie głośny. Birma to gaduła i każdą potrzebę, zmianę humoru, niezadowolenie, radość czy nawet wycieczkę do kuwety komentują szeroką gamą dźwięków – od delikatnego gruchania, przez głośne mruczenie aż po uporczywe miauczenie.
Olga Dziewulska: Święte koty. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 6(22) czerwiec 2009. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź.
Pielęgnacja święty kot birmański
Święte birmy wymagają regularnego czesania, by w ich włosach nie tworzyły się kołtuny. Wskazane są również kąpiele, zwłaszcza w przypadku osobników wystawowych. Cytowana powyżej Olga Dziewulska zwraca uwagę na fakt, iż wedle przeprowadzonych badań, koty tej rasy mogą mieć podwyższony poziom kreatyniny i mocznika we krwi, co warto mieć na uwadze.
Problemy w hodowli świętego kota birmańskiego
Trudno jest uzyskać symetryczne białe rękawiczki i skarpetki o odpowiedniej wielkości i właściwego kształtu.
Standard rasy święty kot birmański (FIFe)
FIFe od 1 stycznia 2016 roku zalicza świętego kota birmańskiego do 1 kategorii, do której pierwotnie zaliczane były tylko persy i egzotyki. Wcześniej rasa ta znajdowała się w kategorii 2.
- Wielkość świętego kota birmańskiego – Średniej wielkości kot o mocnym kośćcu.
- Głowa świętego kota birmańskiego – Czoło lekko zaokrąglone. Policzki pełne i nieco zaokrąglone. Nos średniej długości bez stopu, ale z lekkim wgłębieniem. Broda mocna.
- Uszy świętego kota birmańskiego – Raczej małe, z zaokrąglonymi czubkami. Osadzone dość nisko, nie pionowo, szeroko rozstawione.
- Oczy świętego kota birmańskiego – Lekko owalne. Kolor intensywnie niebieski.
- Ciało świętego kota birmańskiego – Korpus dość długi. Samce są masywniejsze od samic.
- Nogi świętego kota birmańskiego – Krótkie i mocne. Łapy zaokrąglone.
- Ogon świętego kota birmańskiego – Średniej długości. Tworzący pióropusz.
- Futro świętego kota birmańskiego – Długie do średnio długiego, zależnie od partii ciała. Krótkie na twarzy, przechodzące w dłuższe na policzkach, do pełnej długości na grzbiecie, kryzie i portkach. O jedwabistej strukturze. Lekki podszerstek.
- Umaszczenie świętego kota birmańskiego – Typ himalajski point, zwany również syjamskim pointem. Partie koloru point jednolite, wyraźnie kontrastujące z kolorem korpusu. Dopiero dorosłe koty prezentują w pełni rozwinięty kolor znaczeń point. Typową cechą umaszczenia świętych birm są jeszcze śnieżnobiałe rękawiczki i skarpetki na nogach. Rękawiczki na przednich łapach powinny sięgać maksymalnie do śródręcza a minimalnie do nasady palców. Skarpetki na tylnych nogach mogą być nieco dłuższe i tworzą charakterystyczne ostrogi w kształcie odwróconej litery V na pięcie na wysokości stawu skokowego. Skarpetki i rękawiczki powinny być symetryczne.
- Uwagi do standardu świętego kota birmańskiego – kot birmański posiada wyjątkową i charakterystyczną dla tej rasy morfologię.
- Wady u świętego kota birmańskiego – Białe lub kolorowe plamy na brzuchu lub na piersi.
- Wady pozbawiające świętego kota birmańskiego certyfikatu – Niekompletna pigmentacja nosa. Rękawiczki i skarpetki rozciągające się powyżej granic określonych w standardzie. Brak ostróg w skarpetach. Białe plamy na zabarwionym futrze. Białe plamy na genitaliach.
Umaszczenia dopuszczalne u świętych kotów birmańskich (FIFe)
(aktualizacja 17.01.2017 roku)
Od 1 stycznia 2017 roku FIFe uznało umaszczenia dymne i srebrzyste tabby u kotów birmańskich.
Umaszczenia pointed u świętych kotów birmańskich
- Święty kot birmański point – seal / niebieski / czekoladowy / liliowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: SBI n/a/b/c/d/e/f/g/h/j
Umaszczenia smoke pointed u świętych kotów birmańskich
- Święty kot birmański point – seal / niebieski / czekoladowy / liliowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: SBI n/a/b/c/d/e/f/g/h/j s
Umaszczenia tabby pointed u świętych kotów birmańskich
- Święty kot birmański point – seal / niebieski / czekoladowy / liliowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: SBI n/a/b/c/d/e/f/g/h/j 21
Umaszczenia silver tabby pointed u świętych kotów birmańskich
- Święty kot birmański point – seal / niebieski / czekoladowy / liliowy / rudy / kremowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret. Zapis w kodzie EMS: SBI n/a/b/c/d/e/f/g/h/j s 21
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Zdjęcie: By Grez (Own work)
[GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
