Szylkretowe umaszczenie u kotów jest domeną płci żeńskiej. Zapewne wiecie o tym, choćby z artykułów, które zamieściłem na tej stronie. Czy jednak ta niezwykła barwa futerka naprawdę zarezerwowana jest tylko dla kotek? Nie tylko! Rzadko bo rzadko, ale pojawiają się na tym świecie szylkretowe kocury.
Dlaczego szylkretowe kocury są taką rzadkością?
Dlaczego mówimy, iż szylkretowe umaszczenie zarezerwowane jest dla kotek? To kwestia genetyki. Aby zwierzak miał futerko tej barwy, musi mieć układ genów Oo. Są one zlokalizowane są na chromosomach X, co oznacza iż zwierzak musi mieć dwa chromosomy X. A dwa chromosomy X mają wyłącznie kotki. Kocurki mają układ XY, czyli nie mogą mieć genotypu Oo, czyli nie mogą mieć umaszczenie szylkretowego – przynajmniej w normalnej sytuacji. (Czytaj też Rude umaszczenie u kotów, Szylkretowe umaszczenie u kotów, Dziedziczenie umaszczenia rudego u kotów oraz Dziedziczenie umaszczenie szylkretowego u kotów.
Kiedy kocur może mieć szylkretowe umaszczenie?
Przypadków, w których kocur może mieć szylkretową szatę istnieje kilka. Zacznijmy od Zespółu Klinefeltera – przynajmniej tak nazywamy to schorzenie u ludzi. Charakteryzuje się ono układem chromosomów XXY. Mamy więc tu do czynienia z jednym nadliczbowym chromosomem X.
Kot o układzie XXY jest fizycznie samcem, ale zazwyczaj niepłodnym (a nawet jeśli płodnym, to nie powinien być rozmnażany, ponieważ nadliczbowy chromosom X to wada genetyczna). W tej chwili dla nas ważnym jest to, że mając dwa chromosomy X, kocur ten może mieć układ Oo, czyli może mieć szylkretowe umaszczenie.
Drugim znanym mi przypadkiem, w którym kocur może być szylkretem jest zlanie się w okresie płodowym dwóch zarodków: żeńskiego i męskiego. Powstaje wtedy tzw. chimera, której część komórek ma układ XX (jest żeńska), część zaś układ XY (jest męska). W sprzyjających okolicznościach zwierzak będzie miał męskie narządy płciowe (dzięki komórkom zawierającym układ XY) oraz szylkretowe umaszczenie (dzięki komórkom zawierającym układ XX).
Może się też zdarzyć tak, że podczas rozwoju zarodkowego w niektórych komórkach, które w przyszłości tworzyć będą skórę, dojdzie do spontanicznej mutacji, która wstrzymuje produkcję eumelaniny, czyli ciemnego barwnika, wówczas część włosów będzie miała rudą lub kremową barwę. Narodzi się więc szylkretowy kocur.
Czasami podobne zmiany w komórkach skóry zachodzą już po urodzeniu, np. wskutek urazu czy choroby. W tej sytuacji rude lub kremowe włosy na ciele kocura nie są rozrzucone po całym ciele, ale porastają mały jego fragment.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Thomas Mues from Berlin, Germany (norwegian forest cat)
[CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}
