Swą nazwę umaszczenie van u kotów zawdzięcza pewnej bardzo interesującej rasie, wywodzącej się z Bliskiego Wchodu. Mam oczywiście na myśli tureckiego vana – znanego nie tylko z oryginalnego umaszczenia, ale i ze swej skłonności do wody; to kot, który pływa. Umaszczenie van należy do grupy umaszczeń łaciatych.
Zapis umaszczenia van u kotów w kodzie EMS (według FIFe)
W kodzie EMS van umaszczenie zapisujemy liczbą 01
Jak wygląda umaszczenie van u kotów?
Jak wspomniałem na wstępie, umaszczenie van u kotów jest odmianą umaszczenia łaciatego, zwanego inaczej umaszczeniem z białym. Jak sama nazwa wskazuje, charakterystyczną cechą tej barwy kociego futerka są białe i kolorowe łaty. W przypadku umaszczenia van, na ciele kota dominuje biel; kolorowych łat jest niewiele.
W umaszczeniu van na głowie widzimy dwie małe łaty, położone u nasady uszu i oddzielone białym pasmem. Zabarwiony jest również ogon (kolor może „wkraczać” nieco na grzbiet). Dość często spotykamy też niewielką plamkę na grzebiecie, zlokalizowaną np. u nasady ogona; czasami plamka znajduje się na łapie kota.
Odmiany umaszczenia van u kotów?
Łaty w umaszczeniu van u kotów mogą być w każdym ze znanych kolorów; również wersjach szylkretowych. W odmianach szylkretowych łaty są oczywiście dwubarwne, przy czym kolory mogą być od siebie wyraźnie oddzielone lub mieszać się ze sobą.
Umaszczenie van u kotów może łączyć się z innymi typami umaszczeń. Kolorowe plamy mogą być dymne, srebrzyste, srebrzyste tabby, złociste czy złociste tabby. W odmianach tabby niemożliwym jest określenie rodzaju rysunku – po prostu na tak małej powierzchni kolorowych plam (tylko na nich się pojawia) tego nie widać – dlatego nazywamy je tabby nieokreślone i oznaczamy liczbą 21.
Umaszczenia van jednolite i szylkretowe
- Umaszczenie van czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r 01
- Umaszczenie van tabby czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r 01 21
Umaszczenia van jednolite i szylkretowe dymne i srebrzyste
- Umaszczenie van dymny czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r s 01
- Umaszczenie van srebrzysty cieniowany czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r s 11 01
- Umaszczenie van srebrzysty muszlowy czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r s 12 01
- Umaszczenie van srebrzysty tabby czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r s 01 21
Umaszczenia van jednolite i szylkretowe złociste
- Umaszczenie van złocisty cieniowany czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r y 11 01
- Umaszczenie van złocisty muszlowy czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r y 12 01
- Umaszczenie van złocisty tabby czarny / niebieski / czekoladowy / liliowy / cynamonowy / płowy / czarny szylkret / niebieski szylkret / czekoladowy szylkret / liliowy szylkret / cynamonowy szylkret / płowy szylkret – zapis w kodzie EMS n/a/b/c/o/p/f/g/h/j/q/r y 01 21
Skąd się biorą koty o van umaszczeniu?
Za łaciate umaszczenie u kotów odpowiada dominujący gen S. Dzięki niemu ustaje produkcja barwników w niektórych partiach skóry, co sprawia, iż włosy mają biały kolor. Z kolei recesywny allel s warunkuje normalną produkcję melanin.
A zatem koty o genotypach SS lub Ss są łaciate. A jaki genotyp mają koty o umaszczeniu van? Niestety pewności nie mam. Znalazłem kiedyś informacje, że te o genotypie SS, gdyż mają dwa allele S, które „wspierają się wzajemnie przy wymazywaniu barwników”. Wedle innych zdobytych przeze mnie informacji, w powstawaniu umaszczenia van u kotów biorą udział jeszcze jakieś dodatkowe geny (patrz też Łaciate umaszczenie u kotów).
Rasy, w których umaszczenie van jest uznane (według FIFe)
FIFe dopuszcza umaszczenie van u następujących kocich ras:
- Amerykański curl długowłosy ACL
- Amerykański curl krókowłosy ACS
- Cymric CYM
- Doński sfinks DSP
- Japoński bobtail JBT
- Kot egzotyczny EXO
- Kot europejski EUR
- Kot balijski BAL
- Kot brytyjski długowłosy BLH
- Kot brytyjski krótkowłosy BSH
- Kot norweski leśny NFO
- Kot orientalny długowłosy OLH
- Kot orientalny krótkowłosy OSH
- Kot perski PER
- Kot syberyjski SIB
- Kot syjamski SIA
- Kurylski bobtail długowłosy KBL
- Kurylski bobtail krótkowłosy KBS
- LaPerm długowłosy LPL
- LaPerm krótkowłosy LPS
- Manx MAN
- Maine coon MCO
- Neva masquerade NEM
- Peterbald PEB
- Reks kornwalijski CRX
- Reks dewoński DRX
- Reks niemiecki GRX
- Selkirk reks długowłosy SRL
- Selkirk reks krótkowłosy SRS
- Sfinks SPH
- Turecka angora TUA
- Turecji van TUV
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Zara-arush at Armenian Wikipedia
(Transferred from hy.wikipedia to Commons.)
[GFDL], via Wikimedia Commons