Rude koty wzbudzają w ludziach różne emocje. Jedni uważają, że są najbardziej inteligentne ze wszystkich futrzaków, inne zaś, że złośliwe. Niektórzy myślą natomiast, że są one bardzie podatne na choroby i inaczej reagują na leki. Ciekawe jest też to, że – jak podają liczne źródła – częściej spotyka się kocury o rudym umaszczeniu niż kotki.
Zapis rudego umaszczenia w kodzie EMS (według FIFe)
W kodzie EMS rude umaszczenie u kotów zapisujemy małą literą d.
Nazwy rudego umaszczenia w innych językach
- Angielska: Red
- Niemiecka: Rot
- Francuska: Roux
Czy rude koty są wredne?
Skąd się wzięło to stereotypowe przekonanie, które jeszcze pokutuje w świadomości społecznej, że rude włosy mają tak negatywny wpływ na charakter kotów (i nie tylko ich zresztą). Nie ma żadnych naukowych dowodów na to, by geny odpowiadające za kolor kociego futra, kształtowały także cechy psychiczne zwierzaka.
Koty o rudym umaszczeniu nie są wredne! Żaden kot wrednym nie jest! Po prostu nie może takim być, ponieważ ta cecha charakteru wymaga myślenia na poziomie, który zwierzom nie jest dostępny. Wrednym jest ktoś, kto działa na szkodę innych dla samej tego satysfakcji.
Skąd się biorą rude koty?
Za rude umaszczenie u kotów odpowiedzialny jest gen (lub bardziej poprawnie allel – zobacz: Podstawowe pojęcia z kociej genetyki), który ma także swój udział w wytwarzaniu barwy szylkretowej. Nazywamy go genem rudości (ang. orange-making gene) i w skrócie zapisujemy dużą literą O.
Działanie allelu orange polega na hamowaniu produkcji eumelaniny – jednego z dwóch barwników, które znajdują się w kociej skórze i w kocich włosach. Drugim jest ruda feomelanina – a skoro brak eumelaniny, tylko ona nadaje włosom barwę: futro staje się rude.
Allel O ma swojego antagonistę, którego zwiemy non-orange i zapisujemy małą literą o. Sprawia on, że eumelanina jest normalnie produkowana, dzięki czemu kocie futro nie jest rude, a niebieskie, czekoladowe, liliowe, cynamonowe lub w innej barwie, za które odpowiedzialne są inne geny. Dlatego gen orange nazywany bywa również genem maskującym – ukrywa niejako działanie niektórych innych genów odpowiedzialnych za umaszczenie u kotów.
Gdy geny orange i non-orange spotkają się razem, tylko część kocich włosów przyjmuje rudą barwę. Allele orange i non-orange znajdują się na żeńskich chromosomach płci, czyli chromosomach X. Z tego powodu kotki mogą mieć dwa allele O, jeden allel O i jeden allel o lub dwa allele o, kocury zaś albo jeden allel O, albo jeden allel o.
Oznacza to, że kocury mogą być albo rude albo nie-rude, a kotki albo rude, albo nie-rude, albo szylkretowe (patrz: Szylkretowe umaszczenie u kotów). Rude umaszczenie u kotów jest zatem ściśle związane z umaszczeniem szylkretowym. W przeciwieństwie jednak do szylkretowego, rude futro mogą mieć zarówno kotki, jak i kocury.
Umiejscowienie allelu orange na chromosomie X tłumaczy także to, co napisałem na wstępie, że statystycznie więcej jest rudych kocurów niż rudych kotek. Wynika to ze sposobu dziedziczenia umaszczenia rudego. Ale też ze zwykłego prawdopodobieństwa. Kocurowi wystarczy tylko jedne gen O, by być rudym, kotka musi mieć je dwa. A większe jest prawdopodobieństwo otrzymania przez kota jednego allelu O niż dwóch, prawda?
To nie wszystko jednak. Abyśmy mogli na kocim futrze zobaczyć rude włosy, w kocim genotypie musi znajdować się również przynajmniej jeden allel D, który jest odpowiedzialny za ciemne umaszczenia u kotów (patrz Jasne i ciemne umaszczenia u kotów). Jeśli zamiast niego kot miałby dwa allele d, nie byłby rudy, ale kremowy (patrz Kremowe umaszczenie u kotów).
Standard rudego umaszczenia u kotów (według FIFe)
- Kolor futra w rudym umaszczeniu u kotów: Idealny rudy kolor kociego futra ma czysty, ciepły i głęboki odcień, bez żadnych przebarwień i rysunku. U kotów o jednolitym umaszczeniu każdy włos powinien być tej samej barwy o korzenia aż do czubka. Dopuszczalny jest jednak śladowy rysunek na głowie i łapach.
- Kolor lusterka nosa w rudym umaszczeniu u kotów: Ceglastoczerwone lub różowe. Ciemne plamy pigmentacyjne są dopuszczalne.
- Kolor poduszek łap w rudym umaszczeniu u kotów: Ceglastoczerwone lub różowe.
- Wada, która uniemożliwia uzyskanie przez kota tytułu: Biały czubek ogona.
Problemy z rudym umaszczeniem u kotów
Największym problemem w hodowli rudych kotów jest uzyskanie jednolitej barwy futra. Niestety rude umaszczenie u kotów ma to do siebie, iż często na ciele zwierzaka widać mniej lub bardziej wyraźne pręgi, chociaż w jego genotypie nie znajdziemy genów pręgowania. Taki śladowy rysunek jest dopuszczalny na wystawach kotów rasowych, ale niepożądany.
Dla hodowców ważne jest również to, by odróżnić pręgowanego rudego kota (umaszczenie tabby), który ma geny pręgowania od takiego, który ich nie posiada.
Koty rude tabby mają zdecydowanie jaśniejszą brodę, wyraźnie obramowane jaśniejszym futrem oczy i lustro nosa, a na uszach widnieje charakterystyczny jaśniejszy „odcisk kciuka”. Krawędzie uszu są jaśniejsze, czasami wydają się rozjaśnione prawie do bardzo jasnokremowej barwy.
Wojciech- Albert Kurkowski: Rude koty. Magazyn dla miłośników kotów KOT, nr 11(39) listopad 2008. Wydawnictwo Galaktyka, Łódź
Rasy, u których rudy kolor jest uznany (według FIFe)
Rude umaszczenie spotykamy u zdecydowanej większości ras kotów. Pamiętajmy tylko, że możemy mieć jednolicie rude koty, jak i koty rude, ale w innych typach umaszczenia (patrz Umaszczenia u kotów). Poniższa lista obejmuje rasy, w których występuje rudy kolor, niezależnie od typu umaszczenia.
- Amerykański curl długowłosy ACL
- Amerykański curl krókowłosy ACS
- Burmilla BML
- Cymric CYM
- Doński sfinks DSP
- Japoński bobtail JBT
- Kot balijski BAL
- Kot brytyjski długowłosy BLH
- Kot brytyjski krótkowłosy BSH
- Kot burmski BUR
- Kot egzotyczny EXO
- Kot europejski EUR
- Kot norweski leśny NFO
- Kot orientalny długowłosy OLH
- Kot orientalny krótkowłosy OSH
- Kot perski PER
- Kot syberyjski SIB
- Kot syjamski SIA
- Kot tajski THA
- Kurylski bobtail długowłosy KBL
- Kurylki bobtail krótkowłosy KBS
- LaPerm długowłosy LPL
- LaPerm krótkowłosy LPS
- Manx MAN
- Maine coon MCO
- Neva masquerade NEM
- Peterbald PEB
- Ragdoll RAG
- Reks kornwalijski CRX
- Reks dewoński DRX
- Reks niemiecki GRX
- Selkirk reks długowłosy SRL
- Selkirk reks krótkowłosy SRS
- Snowshoe SNO
- Sfinks SPH
- Święty kot birmańki SBI
- Turecka angora TUA
- Turecji van TUV
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: Susannah Grant, Flickr
Mnie się rude koty bardzo podobają. Są naprawdę śliczne. I jestem przekonana, że są o wiele bardziej mądre od kotów w innych kolorach.
Prawda, ja nie lubiłam kotów ale podczas pobytu w Norwegii przybłąkał sie taki rudzielec i nie możemy sie rozstać. Zatrzymał mnie tutaj na zawsze albo przed nim długa podróż do Polski. Odnalazłam właścicielkę po długich 3 tygodniowych poszukiwaniach i odetchnęłam z ulga, ze wróci do swojego domu,na swoją kanapę. Rozstanie było smutne, urlop trwał jeszcze miesiąc i na dwa dni przed wyjazdem kot wrocil do mnie. Niestety musiałam wrócić do Polski i dwa tygodnie tęskniłam za moim rudzielcem,ktory czekał na mnie codziennie miaucząc pod oknem pokoju , w którym mieszkałam. Teraz jestesmy razem, właściciel go nie szuka. Przed nami tylko procedura adopcji i będziemy juz zawsze razem.
super
Słodka ta historia. Kot Panią pokochał. Cudownie. On znalazł swojego człowieka ❤️❤️
Słyszałam, że rude koty są albinosami. Czy są bardziej inteligentne od tych w innych futrach, nie wiem. U mojego wybitnej inteligencji nie dostrzegłam. Za to nie jest złośliwy. Jest bardzo kochający i od dziecka niewychowalny. Nobody is perfect
Po angielsku rude umaszczenie to – Ginger
Zgodnie z oficjalną nomenklaturą FIFe: „red”. A jak wielokrotnie podkreślam, na niej przede wszystkim się opieram.
Jak fragment o tym, że kocury mogą być jedynie rude lub nie-rude, ma się do tego, że popularne jest umaszczenie biało-rude? Będę wdzięczna za wyjaśnienie tego zagadnienia 🙂
Łaciatość, czyli w tym przypadku rudy z białym, to zupełnie odrębna sprawa. Opowiadają za to inne geny. A zatem kot rudo-biały w tym przypadku zalicza się do rudych. Rudy to kolor umaszczenia, łaciatość to typ umaszczenia.