Każda wystawa kotów rasowych jest nieco inna, to oczywiste, niemniej jednak wszystkie przebiegają według pewnego stałego schematu przyjętego przez daną organizację felinologiczną. One zaś mają różne przepisy, więc i wystawy przez nie organizowane nieco się między sobą mogą różnić. Ponieważ dominującą organizacją felinologiczną w Polsce jest Felis Polonia, która działa pod patronatem FIFe, powiem Wam, jak wyglądają wystawy kotów FIFe.
Przyjmowanie kotów na wystawę
Pierwszym etapem każdej wystawy kotów rasowych jest oczywiście przyjmowanie zwierząt, które w niej będą uczestniczyć. Jako zwiedzający nie jesteśmy świadkami tego wydarzenia, gdyż odbywa się ono przed oficjalnym otwarciem imprezy.
Wszystkie zgłoszone na wystawę koty muszą przejść kontrolę weterynaryjną. Lekarz ocenia ogólną kondycję futrzaków; sprawdza, czy ma aktualne szczepienia oraz zaświadczenie o stanie zdrowia (każdy wystawca musi go uzyskać od swego weterynarza przed samą wystawą).
Każdy wystawiany kot ma przydzielony numer katalogowy, który jest jednocześnie numerem klatki, w której powinien przebywać do oficjalnego zakończenia pokazu. Po tym numerze zwierzak będzie też wywoływany do oceny.
Klatki wystawowe dla kotów przygotowuje organizator imprezy, czyli w tym przypadku klub zrzeszony w Felis Polonia (patrz Kluby hodowców kotów). Zwierzaki są w nich bezpieczne a zwiedzający mogą je bez przeszkód podziwiać – pamiętajmy, że Wystawy Kotów Rasowych organizuje się również dla ludzi.
Ocenianie kotów na wystawie kotów rasowych
Po oficjalnym otwarciu wystawy kotów rasowych, zaproszeni sędziowie felinologiczni przystępują do oceniania wystawianych zwierząt. Odbywa się to przy stołach na ringu sędziowskim.
Koty rozdzielone są między sędziów rasami. Zależnie od tego, jak licznie reprezentowana jest dana rasa, jej przedstawicieli może oceniać jeden lub kilku sędziów, jednakże koty z jednej klasy wystawowej przydziela się jednemu sędziemu. (patrz Klasy wystawowe na wystawach kotów rasowych). Poza pewnymi wyjątkami, każdy zwierzak jest oceniany przez jednego sędziego. Koty przynoszone do oceny pojedynczo.
Ocenianie zwierząt na wystawach kotów rasowych polega na porównywaniu ich ze standardami, które opisują idealnego przedstawiciela danej rasy. Podczas oceny sędziowie przyznają punkty za ogólną kondycję, budowę anatomiczną i jakość okrywy włosowej. Na podstawie liczby puntów wystawia ocenę:
- doskonałą (exellent, skrót EX lub V) – gdy przyzna minimum 88 punktów,
- bardzo dobrą (very good, skrót SG lub VG) – gdy przyzna minimum 76 punktów,
- dobrą (good, skrot G) – gdy przyzna minimum 61 punktów.
Swoją opinię i przyznaną ocenę sędzia wpisuje do specjalnej karty ocen. Widnieje na niej jedynie wspomniany przeze mnie wcześniej numer katalogowy kota, a nie jego imię, przydomek hodowlany czy dane właściciela.
Sędziemu pomagają stewardzi, których zadaniem jest między innymi wywoływanie kotów do oceny. Kiedyś do ich obowiązków należało również przynoszenie zwierzaków na sędziowski stół. Pamiętam (bo sam byłem wtedy stewardem), ile trzeba było się nabiegać po sali, nosząc futrzaki w jedną i drugą stronę (a niektóre z nich do lekkich nie należą). Obecne koty do oceny przynoszą ich właściciele, stewardzi robią to w wyjątkowych sytuacjach.
Przyznawanie tytułów z grupy Champion i Premier
Wszystkie prezentowane na wystawie koty rasowe zakwalifikowane są do określonych klas wystawowych (patrz Klasy wystawowe kotów na Wystawach Kotów Rasowych).
Po zakończeniu indywidualnych ocen, sędzia porównuje ze sobą zwierzęta jednej rasy, wystawiane w jednej klasie wystawowej, przy czym kotki porównywane są osobno i kocury osobno. Czterem najlepszym z porównywanych kotów, prócz oceny zostaje przyznana lokata, np. EX 1, EX 2, EX 3, EX 4. Pozostałe nie są klasyfikowane.
Koty w klasach od 3 do 10, które otrzymały ocenę EX 1 mogą otrzymać certyfikat na tytuł (patrz Tytuły wystawowe kotów rasowych w FIFe). Pod warunkiem wszakże, że otrzymały odpowiednią liczbę punków:
- w klasach 3 i 4 – minimum 97 punktów,
- w klasach 5 i 6 – minimum 96 punktów,
- w klasach 7 i 8 – minimum 95 punktów,
- w klasach 9 i 10 – minimum 93 punkty.
Koty nieuznanych ras i w nieuznanej odmianie kolorystycznej zostają podzielone na klasy, zgodnie z ich rasą, odmianą kolorystyczną, płcią i wiekiem, otrzymują ocenę i klasyfikację, ale nie dostają certyfikaty.
Koty należące do ras wstępnie uznanych otrzymają kwalifikacje i zostaną sklasyfikowane, ale nie mogą być wystawiane w klasie wyższej niż 7 i 8, czyli nie mogą otrzymać certyfikatu wyższego niż CACIB lub CAPIB.
Wybory Best in Variete
Praca sędziego nie kończy się na rozdaniu certyfikatów. Przyznaje jeszcze Best in Variete (w skrócie BIV), czyli wybranie najpiękniejszego zwierzaka z każdej grupy kolorystycznej, pod warunkiem obecności przynajmniej 3 kotów w tej samej grupie kolorystycznej.
Jeśli jest to możliwe, sędzia może przydzielić aż cztery tytuły BIV:
- kociętom (wiek od 4 do 7 miesięcy),
- kotom młodym (wiek od 7 do 10 miesięcy),
- dorosłym kotom niekastrowanym (wiek powyżej 10 miesięcy),
- dorosłym kotom kastrowanym (wiek powyżej 10 miesięcy).
Aby otrzymać tytuł BIV, kot musi uzyskać co najmniej 95 punktów. Sędzia może zrezygnować z przeprowadzenia wyboru Best in Variete, jeśli oceniane przez niego zwierzęta nie są w odpowiedniej kondycji wystawowej, jednakże nie można odmówić przeprowadzenia BIV, jeśli kot uzyskał w ocenie w swojej klasie konieczne 95 punktów.
Koty nieuznanych ras i w nieuznanej odmianie kolorystycznej mogą rywalizować o Best in Variety w nieuznanej odmianie kolorystycznej, ale ten nieoficjalny tytuł nie jest brany pod uwagę przy tytule DVM (patrz Tytuły wystawowe kotów rasowych w FIFe), nawet po pełnym uznaniu danej odmiany kolorystycznej. Koty należące do rasy wstępnie uznanej mogą ubiegać się o Best in Variety.
Nominacje do Best in Show
Po rozdaniu BIV nadchodzi czas na nominacje do Best in Show, czyli wyboru najpiękniejszych kotów pokazu.
Spośród wszystkich ocenianych przez siebie kotów w każdej kategorii sędzia może nominować:
- dorosłego niekastrowanego kocura,
- dorosłą niekastrowaną kotkę,
- dorosłego samca kastrata,
- dorosłą samice kastratkę,
- młodzika w wieku 7-10 miesięcy (bez podziału ze względu na płeć),
- kociaka w wieku 4-7 miesięcy (bez podziału ze względu na płeć).
Oczywiście może również rozdać NOM BIS kotom domowym, jeśli je oceniał, wybierając bez podziału na wiek:
- krótkowłosego kocura domowego,
- krótkowłosą kotkę domową,
- długowłosego kocura domowego,
- długowłosą kotkę domową.
Każdy kot może otrzymać Nominację do Best in Show tylko wtedy, gdy należy do w pełni uznanej rasy i ma uznane umaszczenie, a podczas oceny otrzymał minimum 97 punków. Fakt uzyskania Best in Variete nie oznacza NOM BIS.
Koty nieuznanych ras i w nieuznanej odmianie kolorystycznej oraz przedstawiciele ras wstępnie uznanych nie mogą rywalizować o Best in Show.
Best in Show, czyli wybór najpiękniejszych kotów wystawy
Kiedy sędziowie zakończą pracę i rozdadzą wszystkie nominacje do Best in Show, następuje krótka przerwa. Oczywiście w tym czasie zwiedzający wystawę nadal mogą podziwiać zgromadzone na niej kocie piękności, tyle że nic ciekawego nie dzieje się na ringu sędziowskim – przygotowywany jest do Best in Show.
Best in Show jest chyba najciekawszą częścią Wystawy Kotów Rasowych. Teraz rywalizują ze sobą najpiękniejsze koty różnych ras a oceny przyznawane są przez kilku sędziów. Zwierzaki prezentowane są wyłącznie przez stewardów – właścicielom tego robić nie wolno. Best in Show przebiega w kilku etapach.
Najpierw kotom nadawane są tytuły BIS. W każdej kategorii ras może otrzymać maksymalnie 6 kotów:
- najładniejsze kocię (wiek 4-7 miesięcy) bez podziału na płeć – BIS Kitten,
- najładniejszy młodzik (wiek 7-10 miesięcy) bez podziału na płeć – BIS Junior,
- najładniejszy niekastrowany kocur dorosły (wiek powyżej 10 miesięcy) – BIS Male,
- najładniejsza niekastrowana kotka dorosła (wiek powyżej 10 miesięcy) – BIS Female,
- najładniejszy dorosły kocur kastrat (wiek powyżej 10 miesięcy) – BIS Neuter Male,
- najładniejsza dorosła kotka kastratka (wiek powyżej 10 miesięcy) – BIS Neuter Female.
Koty domowe mogą uzyskać maksymalnie dwa tytuły Best in Show:
- Best in Show kotów krótkowłosych i Best in Show kotów długowłosych lub
- Best in Show kotka domowa i Best in Show kocur domowy lub
- Best in Show kotów domowych.
Organizator może przeprowadzić dodatkowo Best in Show jednej, wybranej przez siebie rasy kotów. Jej przedstawiciele walczą wówczas o tytuł Breed BIS. Best in show dla rasy można przeprowadzić pod warunkiem, że:
- Na wystawie znajduje się co najmniej 50 przedstawicieli danej rasy w klasach 1-12, przy czym można wliczyć również koty należące do ras siostrzanych,
- Liczba przedstawicieli innych ras w danej kategorii w klasach 1- 12 muszą liczyć w sumie również co najmniej 50 kotów.
Rasy, które mają swój Best in Show nie biorą już udziału w Best in Show swojej kategorii. Sędziowie mogą nominować sześć kotów do Breed BIS i sześć do panelu Best in Show w pozostałych rasach danej kategorii. Tytuły Best in Show uzyskane w wyniku wygranej „Breed BIS” mają pełną wartość jako tytuły FIFe potrzebne do DSM czy JW.
Ale to jeszcze nie koniec. Najwyższym możliwym tytułem przyznanym podczas Best in Show jest tytuł Best of Best (najlepszy z najlepszych, skrót BOB). Istnieją dwa popularne sposoby jego przyznawania.
W jednym z nich, wpierw w każdej kategorii najładniejszy niekastrowany dorosły kocur i najładniejsza niekastrowana dorosła kotka rywalizują ze sobą. Zwycięzca otrzymuje tytuł BIS Adult a przegrany tytuł BOS Adult, czyli Best Of Oposite Sex (Patrz Tytuły wystawowe kotów rasowych w FIFe). Podobnie jest z kastratami: najładniejszy kastrowany kocur i najładniejsza kastrowana kotka walczą o BIS Neuter i BOS Neuter.
Najlepszego kota w pokazie wybiera się spośród dorosłych kotów z tytułem BIS Adult, czyli spośród czterech dorosłych kotów, po jednym z każdej kategorii ras. Najlepszemu w tym porównaniu przyznaje się tytuł BOB 1. Pozostałe otrzymują tytuły BOB 2, BOB 3 i BOB 4, z godnie z otrzymaną klasyfikacją.
W drugim sposobie, wybór najpiękniejszego kota na wystawie poprzedza przyznanie tytułu Best in Category (skrót BIC), czyli najlepszego w kategorii (zamiast wyboru BIS Adult i BOS). Rywalizują o niego wszystkie koty w kategorii, które uzyskały tytuł BIS: dorosłe, kastrowane, kocięta i tak dalej.
Istnieją cztery kategorie ras, w tym przypadku zatem najpiękniejszego kota wystawy wybiera się spośród czterech kotów z tytułem BIC. Zwycięzca albo otrzymuje tytuł BOB 1, przegrani zaś albo pozostają z tytułami BIS, albo przyznawane są im tytuły BOB 2, BOB 3 i BOB 4, z godnie z otrzymaną klasyfikacją.
Przepisy FIFe regulują wyłącznie wybory BIS i BOB, ale nie wyborów BIC i BOB.
Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Heikki Siltala
(FINTICAt cat show Helsinki 2013-11-23)
[CC BY 3.0], via Wikimedia Commons
mam dwa piekne koty