Pręgi, cętki, czyli atrakcyjne umaszczenie tabby. Tak stare, jak koci gatunek. Nie tylko zresztą, jak koci gatunek, jak cała kocia rodzina – większość gatunków kotowatych może się nim poszczycić. W jaki sposób dziedziczy się umaszczenie tabby u kotów. Zwracam Wam też uwagę na to, że przedstawione poniżej dane nie muszą odzwierciedlać rzeczywistej liczby srebrnego potomstwa w miocie. To statystyka, która ma uzmysłowić nam, jakie jest prawdopodobieństwo narodzin tak umaszczonych kociąt, gdy rodzice mają różne umaszczenia.
Geny odpowiedzialne za umaszczenie tabby u kotów
Zacznijmy od przypomnienia, jakie geny decydują o umaszczeniach tabby u kotów. A jest ich kilka (tych genów), a może i więcej niż kilka.
Pierwszym jest allel dominujący A (agouti), bez którego rysunek na ciele kota jest widoczny. Jego recesywny „partner” – allel a – sprawia, iż pręgi, cętki są niewidoczne.
Mamy też dominujący allel Mc, który odpowiada za pręgowanie tygrysie. Jego recesywnym „partnerem” jest allel mc, warunkujący pręgi klasyczne.
Następnym w kolejności jest dominujący allel T, który niejako maskuje działanie alleli Mc i mc, sprawiając jednocześnie, że kot a umaszczenie zwane ticked. Jego recesywny allel t sprawia, iż na futrze widnieją cętki lub pręgi.
I wreszcie istnieje też grupa niezidentyfikowanych genów, które warunkują umaszczenie cętkowane oraz rozkład pręg i cętek na ciele.
Nas interesuje w tej chwili wyłącznie dziedziczenie alleli z locus A, ponieważ to one decydują o ujawnieniu się rysunku na ciele kota.
Kojarzenie kota tabby z kotem tabby
Koty tabby mogą mieć genotyp AA lub genotyp Aa. A zatem kojarząc ze sobą dwa koty tabby, możemy skojarzyć :
- kota o genotypie AA z kotem o genotypie AA
- kota o genotypie AA z kotem o genotypie Aa
- kota o genotypie Aa z kotem o genotypie Aa
Wystarczy nam, że rozważymy skrajne przypadki. Pierwszy to związek dwóch homozygot AA. Każde z rodziców produkuje wyłącznie komórki rozrodcze z allelem A, co oznacza, iż ich potomstwo zawsze ma genotyp AA. Wszystkie kocięta tej pary mają zatem umaszczenie tabby.
Drugi przypadek to związek dwóch heterozygot Aa. Jak widzimy na poniższym schemacie, po tej parze statystycznie rodzi się 1/4 kociąt o genotypie AA i umaszczeniu tabby, 1/2 kociąt o genotypie Aa i umaszczeniu tabby oraz 1/4 kociąt o genotypie aa i umaszczeniu nie-tabby.
Kojarzenie kota tabby z kotem tabby
Statystycznie zatem w miotach kotów tabby znajdziemy 75-100% kociąt o umaszczeniu tabby.
Kojarzenie kota tabby z kotem nie-tabby
Kot o umaszczeniu nie-tabby, czyli ani pręgowany, ani cętkowany, ani ticked, zawsze ma genotyp aa. Możemy zatem skojarzyć ze sobą:
- kota o genotypie AA z kotem o genotypie aa
- kota o genotypie Aa z kotem o genotypie aa
Owocem związku kota o genotypie AA z kotem o genotypie aa mogą być wyłącznie kocięta o genotypie Aa i umaszczeniu tabby, Jeden rodziców wytwarza bowiem wyłącznie komórki rozrodcze z allelem A, drugi wyłącznie z allelem a.
Ze związku kota o genotypie Aa z kotem o genotypie aa statystycznie rodzi się połowa kociąt o umaszczeniu tabby i połowa o umaszczeniu nie-tabby. Efekty tego krycia przedstawia schemat poniżej.
Kojarzenie kota tabby z kotem nie-tabby
Czyli przy kojarzeniu kota o umaszczeniu tabby z kotem o umaszczeniu nie-tabby statystycznie 50-100% miotu ma umaszczenie tabby.
Kojarzenie, z których nie narodzą się kocięta o umaszczeniu tabby
Kocięta o umaszczeniu tabby nigdy nie przyjdą na świat przy kojarzeniu ze sobą dwóch kotów o umaszczeniu nie-tabby. Dzieje się tak dlatego, że rodzice nie posiadają w swych genotypach allelu A – genotyp kota o umaszczeniu nie-tabby to aa. Rodzice o genotypach aa, mogą dać wyłącznie kocięta o genotypie aa.
Wnioski z dziedziczenia umaszczeń tabby u kotów
- Dziedziczenie umaszczenia tabby nie jest związane z płcią.
- Jeśli chcemy doczekać się kociąt o umaszczeniu tabby, musimy mieć przynajmniej jednego kota o umaszczeniu tabby.
- Najszybciej doczekamy się kociąt o umaszczeniu tabby, gdy każde z rodziców będzie tabby.
- Ze związku dwóch kotów o umaszczeniu tabby mogą narodzić się kocięta o umaszczeniu nie-tabby.
- Ze związku dwóch kotów o umaszczeniu nie-tabby nie narodzą się nigdy kocięta tabby.
Tekst i rysunki: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Nickolas Titkov from Moscow, Russian Federation
(OSH Atilla Baty Hilton-Cats)
[CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}
