Dziedziczenie umaszczenia białego u kotów

Mówiąc o białym umaszczeniu u kotów, mamy na myśli kolor zwany dominującą bielą. W tekście poświęconymbiałemu futerku u kotów, wspominałem bowiem, iż na naszych futrzaków występuje kilka rodzajów białego umaszczenia, za które odpowiadają różne geny. Biała szata, o której będzie poniżej, występuje najczęściej. Pamiętajcie, że przedstawione w tym tekście liczby to dane statystyczne, które mają zobrazować możliwość uzyskania białych kociąt po konkretnej parze rodziców. Rzeczywiste wyniki krycia mogą nieco od nich odbiegać.

Geny odpowiedzialne za białe umaszczenie u kotów

Dziedziczenie białego umaszczenia u kotów jest bardzo łatwo zrozumieć. A to dlatego, że decyduje o nim tylko jedna para alleli – allel W i allel w. Dokładniej mówiąc allel W warunkuje białe umaszczenie i jest dominujący, allel w natomiast warunkuje umaszczenie nie-białe i jest recesywny. Koty białe mają zatem genotyp WW lub genotyp Ww. Koty nie-białe genotyp ww. Oczywiście o tym jakie dokładnie futro będzie miał kot nie-biały decydują wszystkie inne geny umaszczenia, ale w dziedziczeniu białego umaszczenia nie odgrywają one żadnej roli.

Kojarzenie kota białego z kotem białym

Dobrze! Zacznijmy zatem od dziedziczenia umaszczenia białego przy kojarzeniu kota białego z kotem białym. Białe osobniki mają genotyp WW lub Ww. Oznacza to, że możemy połączyć:

1. kota o genotypie WW z kotem o genotypie WW,
2. kota o genotypie WW z kotem o genotypie Ww,
3. kota o genotypie Ww z kotem o genotypie Ww.

Dla nas istotne są w tej chwili dwa skrajne krycia. Związek dwóch białych homozygot WW może oznaczać tylko białe potomstwo o genotypie WW. Innej możliwości nie ma, ponieważ rodzice mają tylko allele W.

W przypadku kojarzenia dwóch heterozygot Ww sytuacja przedstawia się zupełnie inaczej. Każde z rodziców wytwarza dwa rodzaje komórek rozrodczych: z allelem W i z allelem w. U ich potomstwa mogą się one połączyć na trzy sposoby: WW, Ww, ww, w stosunku 1:2:1. Kocięta o genotypach WW i Ww są białe, kocięta o genotypie ww są nie-białe – stosunek białych do nie białych wynosi 3:1. Widzimy to na poniższym schemacie.

Kojarzenie kota białego z kotem białym

A zatem przy kojarzeniu dwóch białych kotów, statystycznie kocięta o białym umaszczeniu stanowią 75-100% miotu.

Kojarzenie kota białego z kotem nie-białym

Przejdźmy teraz do dziedziczenia białego umaszczenia przy kojarzeniach kota białego z kotem nie-białym. Biały kot to genotypy: WW lub Ww, a nie-biały to genotyp ww. Oznacza to, że możemy połączyć:

1. kota o genotypie WW z kotem o genotypie ww,
2. kota o genotypie Ww z kotem o genotypie ww.

W pierwszym przypadku jedno z rodziców wytwarza dwa rodzaje komórek rozrodczych, z allelem W i allelem w, drugie zaś tylko jeden rodzaj, z allelem w. U ich potomstwa mogą się one połączyć na dwa sposoby, Ww i ww, w stosunku 1:1. Kocięta o genotypie WW są oczywiście białe, kocięta o genotypie ww nie-białe. Krycie to przedstawia poniższy schemat.

Kojarzenie kota białego z kotem nie-białym

A zatem przy kojarzeniu białego kota z nie-białym kotem, statystycznie kocięta o białym umaszczeniu stanowi 50-100%.

Kojarzenia, z których nie narodzi się białe potomstwo

Pewnie domyślacie się już, że białych kociąt nie otrzymamy, gdy skojarzymy ze sobą dwa koty o nie-białym umaszczeniu. Żadne z nich bowiem nie ma ani jednego allelu W.

Wnioski z dziedziczenia umaszczenia białego u kotów

• Białe umaszczenie u kotów dominuje nad wszystkimi innymi umaszczeniami.
• Białe umaszczenie u kotów dziedziczy się niezależnie od płci.
• Białe kocięta mogą się narodzić tylko wtedy, gdy przynajmniej jeden z rodziców ma białe futro.
• Największe prawdopodobieństwo narodzin białych kociąt jest wtedy, gdy każde z rodziców jest białe.
• Ze związku dwóch kotów o białym umaszczeniu mogą narodzić się także kocięta niebiałe.
• Mówiąc o nie-białym umaszczeniu mamy na myśli każdy inny kolor futra, w tym również umaszczenia łaciate (nie mają one nic wspólnego z allelem W).
• O tym, jakie dokładnie umaszczenia będą miały kocięta nie-białe decydują wszystkie inne geny umaszczenia.
• Allel W nazywamy genem maskującym, ponieważ niejako maskuje działanie wszystkich innych genów umaszczenia.

Tekst: Jacek P. Narożniak
Zdjęcie: By Helgi Halldórsson from Reykjavík, Iceland (Grizabella)
[CC BY-SA 2.0], via Wikimedia Commons